Эрте-бурун шагдан бээр ада-өгбениң малдарын канчаар адап чораанын, назынын канчаар ылгап чораанын база өң-чүзүнүн канчаар тодарадып чораанын допчулап таныштыраал.
Мыйыстыг бода мал
Инек
Инек – төрүүр кыс инек, ниити ады, он ийи чылдың ийи дугаарынга кирген мал болур.
Хунажын – үш харлыг инек, бир дугаар төрүп турар инек, ынчангаш ону дуңгуш деп база адаар.
Бызаа – ылым чаштан эгелээш бир харга чедир назылыг. Эр бызаа, кыс бызаа деп база ылгай адаар.
Молдурга – бир хардан ийи харга чедир назылыг.
Казыра – мугур ийи харлыг, ынчангаш ону хунан дээр.
Дөнен – үш харлыг инек, дөненней берген инек төрүүр болгаш хунажын деп аттыг болур.
Шарыжык – чазап каан болур, назыны үштен дөрт хар чедир.
Шары – чазап каан болур. Дөненден өрү назылыг болурда, чедишкен шары деп аттыг болур.
Бугажык – чазаттынмаан, назыны ийи-үш харлыг болгаш үрелиг мал.
Буга – чазаваан үрелиг мал. Чедишкен буга инектеринче өске буга чагдатпас дижир. Бир коданга бир буга турар. Кончуг эъткир, сүткүр уксаалыг мал угун шилип тургаш, буга салыр.
(Уланчылыг)
“Шын” №88 2024 чылдың ноябрь 16