ТӨӨГҮДЕ ХАРЫ УГДА ИЙИ ШКОЛА...
Март 14-түң хүнүнде найысылал Кызылга Россияның Президентизи Владимир Путинниң эгелээни “Өөредилге” национал төлевилелдиң “Уруг бүрүзүнүң чедиишкини” федералдыг программаның деткимчези-биле туттунган 19 дугаар школаның ажыдыышкыны болуп эрткен. Ук школаның онзагай чүүлү бирги класстан он бирги класска чедир бар-ла мергежилдер-биле таныжып, бодунуң угланыышкынын тып алырынга кончуг дузалаар. Школаның девискээринде амгы үеде чурттакчы чон көвүдеп, чаа-чаа бажыңнар база туттунуп турары-биле чогуур ужурлуг черде туттунган деп санаттынар.
Өөредилге албан чери сорулгазының аайы-биле “Профлидер” деп аттыг болган. Кайгамчыктыг байырланчыг хүнде Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг өөреникчилерге, ада-иелерге база башкыларга бодунуң байырын чедирип, чылыг-чымчак сөстерни чугаалаан. Чаа школа Кызыл хоорайның, ылаңгыя ук девискээрниң чурттакчы чонунга кончуг улуг өөрүшкү болган дээрзин ол демдеглээн.
“Бо школа Владимир Владимирович Путинниң даалгазы-биле Тываның девискээринде туттунуп турар бо чылын доостур чаа хевирниң 11 школазының бирээзи-дир. Школаның ажыдыышкыны – кызылчыларга, ооң иштинде Бай-Хаак кудумчузунуң чурттакчы чонунга кончуг улуг өөрүшкү. Бис, бир дугаарында, тудугжуларга болгаш “Бенконс” КХН-ниң специалистеринге өөрүп четтирер ужурлуг бис. 19 дугаар школа амгы үениң эң-не бедик негелделеринге дүүштүр туттунган. Ында амгы үениң чаа өөредилге дериг-херекселдери, столовая, 2 спорт залы, улуг ном саңы бар. Чалыы кызылчыларга чаа-чаа билиглерни ап, уран чүүл, спорт-биле өңнүктежип, Россияның ёзулуг патриотчулары апаарынга бүгү-ле эптиг байдалды тургускан. Школа келир үеде уругларның мергежил шилип алырынга дузалажыр “Профлидер” деп атты алган. Бис Тываның чаа экономиказының хөгжүлдезинге 21 чүс чылдың технологияларын ажылдадырынга херектиг инженерлерни, технологтарны белеткээр ужурлуг бис” – деп, Владислав Ховалыг демдеглээн.
Келген аалчылар сөс ап, байыр чедирген соонда, чыылганнар школаның кабинеттерин кезип көрген.
Школа ниитизи-биле 5 аңгы угланыышкынныг ажылдаар. Гуманитарлыг профильге педагогика азы журналистика класстары, физика-математикага – IT-класстар, бойдус-эртем угланыышкынынга медицина клазы база сайгарлыкчы чоруктуң үндезиннерин өөренир социал- экономиктиг класстар турар. Ол ышкаш машина башкарып, тудуг адырын, аъш-чем кылыр технологияларны болгаш өске-даа мергежилдерни өөренир универсал класс база бар. Ук мергежилдер-биле таныжып, ону өөрениринге тускай класстарны дерээн.
Өөредилге үезинде школачылар чүгле амгы үениң мергежилдериниң дугайында хөйнү билип алыр эвес, а бодунуң карьеразынга сорулгалар салыр чаңчылдарны хевирлеп, ёзулуг-ла стажировканы эртер аргалыг болур.
Ол ышкаш школада биче театр, диш эмчизиниң, психологтуң дээш оон-даа өске кабинеттер бар. Хол, бут бөмбүүнүң, баскетбол, Күш-ажыл болгаш камгалалга белениниң шылгалдаларын (ГТО) дужаар шөлчүгештерни, маңнаар орукчугаш, уруглар дыштаныр черни база кылган.
Школаның директору Наталья Новикованың чугаалап турары-биле алырга, коллектив кадрлар талазы-биле бүрүн четчелеттинген. Коллективтиң хөй кезии Кызылдың “Аныяк” өөредилге төвүнден келген.
Айрана Маргыс бо школада төөгү болгаш ниитилел база 5-ки классчыларның класс башкызы болуп ажылдап чедип келген. Ооң мурнунда ол Кызылдың “Аныяк” өөредилге төвүнге ажылдап турган. “Бөгүнгү чаа школаның ажыдыышкынынга дендии өөрүп тур бис. Бо үениң келирин чартык чыл дургузунда четтикпейн манап келдивис. Келгеш, дузалажып-даа турдувус. Март 4-тен тура бээр көжүп келгеш, ажылдап эгелей бердивис” – деп, ол чугаалаан.
Школада амгы үеде ниитизи-биле 565 өөреникчи бар. Оларның 240-и эге класс өөреникчилери. Чаа өөредилге чылының эгезинден тура 1600 чедир өөреникчилерни чыып, бүрүнү-биле ажылдап эгелээр.
“Өөреникчилерни бо чоокку школалардан үшкү ээлчег турбазы-биле чыгган. Шупту 35 класс бар. План ёзугаар бир ээлчегге-ле 825 уруг турар. Уругларны чыыр ажыл ам-даа уламчылавышаан. Бо өөредилге чылында чаңгыс ээлчег-биле кызыгаарланыр бис. Чаа өөредилге чылындан эгелеп 2-ги ээлчегни тургузар бис”– деп, школаның директору Наталья Новикова чугаалаан.
2023 чылда Тывага хары угда 11 школа тудуу эгелээн. Март 14-түң хүнүнде Бай-Хаак кудумчузунда 19 дугаар школа ажыттынып турда, ооң-биле чергелештир Кызыл кожууннуң Сукпак суурда Агролицей база чаа туттунган оран-саваже көшкен.
Чыжыргана СААЯ.
Буян Ооржактың тырттырган чуруктары.
«Шын» №20 2024 чылдың март 16