Бойдустуң курлавырларын шиңгээдип алыры болгаш ону боттандырар бүдүрүлгелерни тудары, чаа ажылчын туруштарны тургузары – Тываның экономиказын сайзырадырының чугула кол кезээ. Ол ажылды эрге-чагырганың федералдыг органнары-биле кады чорудуп турарының дугайында Владислав Ховалыг социал четкилерде бодунуң блогунга бижээн. Бо ажылда чедер-четпес чүүлдер барын айтып, ооң салдарының хемчээлин баш бурунгаар медереп билириниң чугулазын ол демдеглээн.
Чеди-Хөл кожуунда Кызыл-Эрик деп черде элезиннелчек алдынның курлавырын илередип тыварының лицензиязын “Роснедрден” Тывада алдын тывыжының “Ойна” артели алган. Кызыл-Эрик деп черде элезиннелчек алдынның курлавырын илередип тыварынга тус черниң чурттакчылары удур хөөннүг. Тус черниң чурттакчылары-биле бо чүүлге чөпшээрежилге чедип алдынгыже чедир, ол ажылдарны соксадырын саналдаанын Владислав Ховалыг сагындыргаш, бодунуң туружун өскертпээнин дыңнадып, кол чүүл кезээде чоннуң кадыкшылы болгаш агаар-бойдуска айыыл чок дээрзин демдеглээн.
Кызыл-Эрикте элезиннелчек алдынның курлавырын илередип тывар ажылдар тус черниң суунуң шынарын баксырадыр, балык-байлаңга хоралыг, агаар-бойдуска багай салдарлыг боор деп ук черниң чону санап турар.
"Бир эвес алдын болбаазырадып тывар ажылдар тус черниң хөгжүлдезинге эки салдарлыг, чурттакчы чон чөпшээрежип турар болза, деткиир мен, а бир эвес тус черниң агаар-бойдузунга болгаш чурттакчыларының амыдырал-чуртталгазынга багай салдарлыг болза – удур мен" – деп, Владислав Ховалыг дыңнаткан.
Чамдык девискээрлерде даш болгаш элезиннелчек алдынны болбаазырадып тыварынга лицензия бээриниң чурумунуң негелделерин эде көөрүнге хамаарыштыр Россияның Бойдус курлавырларының болгаш экология яамызынга дилегни эрткен чылда кииргенин регионнуң удуртукчузу сагындырган. Алдын тывыжы хемнерни хирлендирип, оларның эриктерин бузуп, тус черлерниң бойдус курлавырын ядарадып турарын Күрүне Думазында амгы үеде чугаалажып эгелээнин, бойдус курлавырлары болгаш экология талазы-биле комитеттиң даргазы Дмитрий Кобылкин ол айтырыгны көдүре бергенин, бойдус курлавырын ажыглаарының лицензияларын дедир кыйгыртып болурунуң байдалы тыптып келгенин Владислав Ховалыг демдеглээн. Бойдус курлавырларын шиңгээдип алырының төлевилелдерин деткип турарын ол айыткаш, оларны боттандырары тус черниң агаар-бойдузунга хора чок, чурттакчыларының эрге-ажыктарынга дүгжүр дээрзин бижээн.
Тываның девискээриниң геологтуг шинчилээшкин программазын ажылдап кылырынга деткимче көргүзери «Геология: возрождение легенды» федералдыг төлевилелче киирери, эрткен чылын сентябрь айда Тывага кээп чорааш, Президент Владимир Путинниң берген даалгаларының даңзызында барын Владислав Ховалыг сагындыргаш, ол даалга РФ-тиң Чазааның Даргазы Михаил Мишустинниң кичээнгейинде деп демдеглээн.
Ш. МОҢГУШ белеткээн.
«Шын» №21 2025 чылдың июнь 5