Чылдың баштайгы сес айларының түңнелдери-биле алырга, Тывада назы четпээннерниң кем-херек үүлгедиглери эвээжээн.
Регион Чазааның Аппарат хуралынга Республиканың назы четпээннер херектериниң болгаш оларның эргелерин камгалаар талазы-биле ведомстволар аразының комиссиязының ажыл-чорудулгазын хандырар эргелелдиң начальниги Айлана Сарыглар Тывада назы четпээннерниң хайгаарал чок чоруурунуң болгаш кем-херек үүлгедиишкиннерин болдурбазының дугайында, уругларның болгаш өг-бүлелерниң берге амыдыралынга удур профилактика хемчеглериниң дугайында илеткелди кылган. Регионалдыг иштики херектер яамызының комиссияга таныштырган медээлери-биле алырга, назы четпээннерниң кем-херек үүлгедиишкиннериниң саны 2024 чылдың январь–август айларга деңнээрге, 7,8 хууга баткан. Өскээр чугаалаарга, 116 таварылгадан 107 кылдыр эвээжээн.
Назы четпээннерниң хөй-ниити черлеринге эзирик байдалдыг кем-херек үүлгедиишкиннериниң саны база эвээжээн. Озал-ондактар саны 10,8 хуу, а өг-бүлелерден болгаш хоргадал черлеринден чөпшээрел чокка чоруй баар оолдар саны 4,7 хуу эвээжээн. Оор болгаш машина оорлаар херектер база эвээжээн.
Профилактиктиг хемчеглерни бүдүн чыл дургузунда демниг чорутканындан байдал экижээн. Корум-чурум үүлгедиишкиннери болгаш ооң уржуктары дээш харыысалга дугайында тайылбырлар, социал айыылдыг өг-бүлелер-биле ажыл, назы четпээннер херектериниң талазы-биле комиссияларның шыңгыыраан ажылы, «берге» элээдилерге амы-хуузунда деткимче көргүзер хемчеглер немешкен.
Ооң-биле чергелештир назы четпээннерниң боттарынга хамаарыштыр кем-херек үүлгедиишкиннери көвүдээн. Эрткен чыл-биле деңнээрге, 7,1 хуу ылгалдыг. Ынчалза-даа чамдык корум-чурум үүлгедиглери элээн немешкен. Чижээ, элээдилерниң киржилгези-биле 2024 чылда 41 орук озал-ондаа болган болза, бо чылда ооң саны ийи катап көвү- дээн – 85 четкен. Оларның чартыы чадаг кижилерни үстүргени-биле холбаалыг, а арткан кезии – транспорт аймаан аңдарып азы удур-дедир үскүлешкенинде. 22 таварылгада элээдилер руль артынга чораан.
Сөөлгү сес ай дургузунда элээдилерниң хоойлуга удур үүлгедиглери-биле холбашкан 4000 ажыг административтиг херектерни сайгарган. Ада-иелерге болгаш азыракчыларынга онааштыр 1465 сагындырыгны үндүрген, ажы-төлүн кижизидер ада-ие эргелерин күүсетпээни дээш 1,7 сая рубль ажыг түңге 2500 хире торгаалдарны онааган. Социал айыылдыг байдалда 131 өг-бүлени илередип, учётта алган.
Ведомстволар аразының комиссиязы элээдилер болгаш уруглар аразында кем-херек үүлгедиишкиннериниң көвүдээринге уржуктуг чылдагааннарны болгаш байдалдарны, ооң иштинде оларга хамаарыштыр хоойлуга удур үүлгедиглерни, болдурбазынче угланган элээн каш хемчеглерни немей ажылдап кылган. Элээдилерниң эрге-хоойлу талазы-биле чырыдыышкынын күштелдирери, школачыларга эр-херээжен чорукка кижизидилге программаларын чаартыры, школа дооскаш, колледжтер болгаш дээди өөредилге черлеринче кирбээн аныяктарның социализациязын деткиири ол хемчеглерге хамааржыр.
Назы четпээн чолаачылар киришкен орук озал-ондактарынче онза кичээнгейни угландырган. Ооң-биле демисежир дээш, Татарстанның 16 хар четпээн болгаш чолаачы эргези чок кижилерге бензин садарын хораан арга-дуржулгазын ажыглаарын шиитпирлээн.
Тывада назы четпээннерниң корум-чурум үрекчилериниң деңнели ийи дугаар чыл эвээжеп турарын сагындыраалыңар. Эрткен чылга деңнээрге, ол 8,8 хуу эвээжээн.
Медээни болгаш чурукту Тываның Чазааның парлалга албанындан алган.
“Шын” №37 2025 чылдың сентябрь 25