Омар Хаям – персид-таджик поэзияның мерген угаанныг классиги, бодалчы, шүлүкчү-философ, астролог. Ол өлүм чок рубаилерни (уран-чечен болгаш ханы уткалыг дөрт одуруг шүлүктер) бижип чораан. Ооң рубаилери – делегей поэзиязының эң үнелиг эртинелери.
Поэтиктиг тургузуунуң, утказының ханызы болгаш уран-чечен талазы-биле рубаилер тыва улустуң дөрт одуруглуг кожумактарынга чоок.
Омар Хаямның рубаилерин талантылыг шүлүкчү болгаш очулдурукчу Борис Казырыкпайның очулгазынга номчуңар.
* * *
Амыдырал үндезини – ынакшылда,
Аныяктар ыры-шоору – ынакшылдан.
О, бөгүнге дээр ынакшываан,
кээргенчигбей,
Аас-кежик, чуртталганың үндезини –
ынакшыл чоор!
Сенче чүктээн хилинчектиг мээң чүрээм
Черле меңээ өөрүшкүнү сөңневес бе?
Карактарым чажы төктүп, чүрээм саргып,
Сеткил-хөңнүм сени сактып, хинчээн төттү.
* * *
Айдың чырык өртемчейни шыва алды –
Аңаа өөрүп, ынакшылдан сербээ чору.
Өртемчейден өлүм бисти ис чок аппаар –
Мөңге дээрге айның чырыы
хевээр чайнаар.
* * *
Удумзурап чыдырымда, угаанныг дээн
кижи меңээ:
“Уйгу-дүште аас-кежик кижээ келбес –
удааш чоор сен,
Удууру-даа – өлгениниң даамчыралы
эвес-тир ийин.
Улуг уйгуң удуй бергеш,
дыжың ханар, Хаям” – диди
* * *
Аксым-кежии бар бе? Көңгүс куруг.
Чүү-даа чок.
Амыдырап эрткен чуртталгамда
база-ла чок.
Чуртталганың амданныг чүлүү дөгерезин
Шуптузун мен алдым ышкаш. Ындыг эвес.
Чүү-даа чок!
* * *
Өөрүшкүнүң, муңгаралдың үндезини –
кижилерде,
Өөдежок багай чүве база – бисте,
Өртемчейниң көрүнчүү меге чүве –
бисте,
Өндүр, бедик, чаагай бодал – кижилерде.
* * *
Караңгыдан, бүдүүлүктен адырлыр берге,
чүрээм.
Кайда-даа эрлик ораны, дываажаң-даа,
чок-тыр ийин, чүрээм.
Хөлүн эрттир ынанган-даа кедизи чок,
утпа, чүрээм.
Хөлзээр болза, база хоржок, оожурга,
күжүр чүрээм.
* * *
Кайда-даа шын чок-тур дээштиң,
муңгарава.
Каяа-даа мегечилерге кажан-даа
алыспайн чор.
Эргимиңниң ынакшылы – өлгүжеге
камгалалың.
Энерелдиг ынакшылдың кундагазын
долдурувут!
* * *
Эзирик-даа, элээр-даа эвес,
сербээ чорууйн.
Изириимден медерелим дембээрей бээр –
Чүгле сербээ чоруурумга, солун ышкаш,
Элээртээштиң, чуртталгадан хөңнүм калыр.
Чурукту интернеттен хоолгалаан.
“Шын” № 30 2025 чылдың август 7