📢Үндүрүг чиигелдези деп чүл дээрзин «Шын» солуннуң март 16-да үнген 17 дугаарлыг үндүрүлгезинде «Билип алыры артык эвес» деп рубриказындан номчуп болур силер, эргим номчукчу. Ук рубрикага ажыктыг сүмелер дугайында бижиирин аазаан турган бис. Рубриканың бир дугаар материалынга чурттаар оран-сава садып алган таварылгада үндүрүгнү канчаар эгидип алырын тодаргайы-биле тайылбырлаан. Бо удаада өөредилге өртээ төлээнде, үндүрүгге чиигелде турар бе деп айтырыгны көрээлиңер.
📢Үндүрүг чиигелдезин кым ап болурул?
Бодунуң азы ажы-төлүнүң, кады төрээн дуңмаларының өөредилгезиниң өртээн төлээнде, үндүрүг чиигелдезин алыр эргелиг. Өөренип турар кижиниң назыны 24-тен ашпаан болгаш хүндүскү салбырда өөренип турар болур ужурлуг. Өске төрелдер, кырган-авазы, кырган-ачазы, даайы, күүйү өөредилге өртээ төлээнде, ооң үндүрүүн эгидип ап шыдавас. Чүгле ада-иези азы харагалзакчызы (опекуну) ажы-төлүнүң өөредилгезиниң өртээн төлээни дээш чиигелдени ап болур.
📢Кандыг өөредилге дээш чиигелде алырыл?
Хууда уруглар садынга, школага, институтка, транспорт башкарып өөренир черге, спортчу секцияларга, уран чүүл болгаш ыры-хөгжүм школазынга кичээлдээнде, өөредилге өртээ төлээн ада-ие азы харагалзакчы үндүрүгге чиигелдени эгидип алыр эргелиг. Өөредилге өртээ төлээниниң дугайында керээге лицензияның дугаары киир бижиттинген турар ужурлуг. Ук керээде лицензия дугайында медээ чок болза, ооң хоолгазын ажыглап болур. Өөредилге черинде лицензия бар-чогун эртежик тодарадып алыры чугула.
Бодунуң (хүндүскү, кежээки, бот-өөредилге дээш өске-даа хевирлер) өөредилгезиниң өртээнден үндүрүг чиигелдези алыр дизе, бот-өөредилге-биле-даа өөренип турар болза, ажырбас, үндүрүг чиигелдезин ап болур. А 24 хар четпээн кады төрээннериниң (адазы-даа, иези-даа чаңгыс) өөредилгезиниң өртээнден үндүрүг чиигелдези алыр дизе, дуңмаларының хүндүскү салбырда өөренип турар болуру чугула. Ооң мурнунда харагалзал адаанга турган уругнуң хары 24 четпээн болза, база өөредилгезиниң өртээн төлээш, үндүрүг чиигелдезин ап болур.
📢Каш акшаны эгидип ап болурул?
Каш акша эгидип алыры төлээн акшаның түңүнден хамааржыр. Чижээлээрге, 20 муң рубль төлээн болза, ооң 13 хуузу – 2600 рубльди эгидип алыр. Бир чылда өйлеп каан нормага чагыртыры база чугула.
120 000 рубль – бодунуң азы кады төрээниниң өөредилгези дээш эң-не хөй төлевир.
50 000 рубль – ажы-төлүнүң азы назы четпээн харагалзакчызы болза (опекун).
Кандыг-даа өөредилге өртээн ие капиталы-биле төлээн болза, үндүрүг чиигелдези турбас!
Херек документилер:
Бодунуң өөредилгезиниң өртээн төлээнде: керээниң хоолгазы, бир эвес лицензияның дугаары керээде бижиттинмээн болза, лицензияның хоолгазы, төлевир киирген квитанцияның болгаш чектиң хоолгалары (квитанция болгаш чек үндүрүг чиигелдези ап турар кижиниң адында бижиттинген болур ужурлуг), 2-НДФЛ деп шынзылга бижик, билдириишкин.
Ажы-төлүнүң, кады төрээннериниң өөредилгезин төлээнде, үстүнде даңзыда документилерге немей төрел деп бадыткап турар документиниң хоолгазы, өөренип турар деп шынзылга бижик, опекуну деп документиниң хоолгазы херек.
Үндүрүг чиигелдезин алырда, ийи арга бар. Үстүнде ады кирген документилерни чыып алгаш, чурттап турар чериңерге Федералдыг үндүрүг албан черинге чеде бергеш, дужаап болур силер. Бир болза, интернет четкизин таварыштыр Федералдыг үндүрүг албанының сайтызында хууда кабинет дамчыштыр билдириишкинни киирери онза эптиг.
Долаана ийи чылда өөредилгези дээш хары угда 150 000 рубльди 2021 чылда төлээн. Үндүрүг чиигелдезиниң нормазы чылда – 120 000 рубль болган. Долаана чүгле 15 600 рубльди эгидип алыр аргалыг. Бир эвес ол өөредилгезиниң өртээн ийи аңгы чылда (2020, 2021) төлээн болза, орулгалыг болур турган. 120 000 рубльди бир чылын 9750, ийи дугаар чылында 9750, ниитизи-биле 15600 рубльди эгидип алыр ийик.
Адыгжы автошколага 45 000 рубль төлээн. Ол – 5850 рубльди эгидип алыр ужурлуг. Ону эгидип алган соонда-даа, күрүнеге төлээн үндүрүү артып калыр. Ол арткан акшаны ол-ла чылын өске өөредилге төлевири дээш эгидип ап болур.
Ада-ие оглунуң спорт школазынга өөредилгези дээш 60 муң рубльди төлээн. Олар чүгле 50 муң рубльдиң 13 хуузу болур 6500 рубльди эгидип ап болур. Чүге дээрге бичии уругларга көрдүнген түң – 50 000-дан көвүдевес. Ада-иези иелээн-даа ажылдап турар болза, бир уругга көрдүнген түңден ашпас ужурлуг. Ынчангаш чүгле 50 000 акшаның 13 хуузун эгидип алыр. А бир эвес өг-бүле ийи ажы-төлдүг болза, уруг бүрүзүнге көрдүнген 50 000 рубльдиң 13 хуузун алыр эргелиг.
📢Өөредилге биле эмнээшкинни иелдирзин төлээнде.
Байлак программирование школазынга өөренгеш, 80 000 рубльди төлээн. Ол-ла чылын дижин кылдыргаш 50 000 рубль чарыпкан. Чаңгыс чылда ниитизи-биле 130 муң рубль чарыгдалдыг болган. Ынчалза-даа ол бир кижиге көрдүнген 120 000 рубльдиң чарыгдалының 13 хуузу 15600 рубльди эгидип ап болур. Бир эвес Байлак өөредилге биле эмнээшкинни ийи аңгы чылда төлээн турган болза, чарыгдалының үндүрүүн долузу-биле эгидип алыр ийик.
Айдың ОНДАР белеткээн.