«Шын» 12+

Орулга азы кадыкшыл?

16 июля 2021
32

Республикада эпидбайдал нарыыдап, коронавирус хамчыының нептерели-биле демисел чорудар штабтың хуралын хүннүң-не эрттирип турар. Халдавырның өскерилген хевирлери республикада тыптып, чон аразында дүргени-биле тарап эгелээн. Ылаңгыя индий штамм эң-не айыылдыг: бир аарыг кижи 40 ажыг хире кижиге халдавырны чыпшырып болур. Covid-19 хамчыындан аараан улустуң кол нуурузу куда-дой, өг-бүле байырлалдарынга чораан кижилер.

Тываның Чазак Даргазының оралакчызының албан-хүлээлгезин күүседип турар – регионнуң экономика сайыды Айдыс Сат сайгарлыкчылар куда дээш баш бурунгаар төлеп каан акша-төгерикти эгитпес дээш, кажар аргаларны ажыглап турарын дыңнаткан.

Тываның Чазаа Covid-19 хамчыындан аараан улустуң санын тургузар база эпидбайдалды нарыыдатпас дээш, чаа шеглел-кызыгаарлаашкыннарны киирген. Коронавирус хамчыының нептерели-биле демисел чорудар штабка хөй-ниити чемненилге черлериниң адырын “үндүр садар” чурумче шилчиткен.

– Халдавырлыг хамчык чеже-даа өөскүп, эпидбайдал нарыыдап-даа турар болза, хөй-ниити чемненилге черлери айыыл чок чорук хемчеглерин хажыдып турар. Мооң мурнунга куда-дой эрттиреринге шеглел-кызыгаарлаашкыннарны кииргени, сайгарлыкчылар чагыкчыларның баш бурунгаар төлеп каан акша-хөреңгизин эгитпес база харыысалгадан “дезер” дээш, аңгы-аңгы кажар аргаларны тып турарын көргүскен. Ол дээрге байырлалдың аалчыларының хөлгелерин чоок-кавы бажыңнар чоогунга тургузары, “хааглыг эжиктер артынга” байырлаары, өг-бүле байырлалдарын хөй-ниити чемненилге ачы-дуза чедирилгези дээш өскертип чажырары, чагыкчыларны меге медеглээри... – деп, Айдыс Сат чугаалаан.

Тыва Республика талазы-биле Иштики херектер яамызының, Росхереглелхайгааралдың Тыва Республика талазы-биле эргелелиниң база республиканың яамыларының төлээлери хүннүң-не хыналдаларны чорудуп турар.

Рейдилерниң түңнели-биле 300 хире хөй ниити черлерин хынаан, 50 ажыг бижимел сагындырыгларны тывыскан, 400 хире тайылбыр чугааны кылган, 22 административтиг корум-чурум үрээшкининиң протоколдарын тургускан.

Хыналда үезинде Росхереглелхайгааралдың Тыва Республика талазы-биле эргелелиниң чаңгыс эвес удаа хажыдыышкыннары дээш, «Аалчы» болгаш «Советский» байырлал эрттирер залдарның ажылын соксаткан.

Ол ышкаш Кызыл хоорайның Бай-Хаак кудумчузунда «Горыныч в Столичном» ресторанынга полиция ажылдакчызынга чагыртпааны дээш протоколду тургускан.

Мооң мурнунда рейдилер үезинде шеглел-кызыгаарлаашкынның негелделерин сагывайн, массалыг хемчеглер эрттирип турганы дээш “Горыныч” биле “Столичный”, “Причал” банкет залдарының ээлеринге административтиг протоколдарны тургускан турган.

Хыналда дээрге кеземче эвес, а сайгарлыкчыларны илереттинген хажыдыышкыннарны дарый чайладыры-биле дыңнадыры дээрзин Тываның Чазаа база катап сагындырган.

Коронавирус хамчыының нептерели-биле демисел чорудар штабтың удуртукчузу Александр Брокерт “хааглыг эжиктер артынга” куда-дой эрттирип турарларның байырлалын “чума үезинде найыр” деп адаан. Ооң уржуундан чаңгыс эмчи палатазында ада-иези, уруг-дарыы, дөргүл-төрелдери эмнедип турар.

Эрге-чагырга хөй-ниитиниң чыглыр черлериниң ажылын шыңгыы кызыгаарлаан: олар ам аъш-чемни чүгле үндүр садар болгаш хереглекчиге чедирип бээр. Ол ышкаш өг-бүле туткан аныяктарның бадыланчыр хүнүнүң хуусаазын чылдырган. “Азия төвү” скульптура комплекизиниң девискээрин, тускай айтыышкын үнгүжеге чедир, хагган. Оон ыңай муниципалдыг хөй-ниити транспорту дыштаныр хүннерде ажылдавас.

Шеглел-кызыгаарлаашкын хемчеглерин республикада аарыг улустуң санының көргүзүү бадып эгелээрге, эде көөр.

Куда-дой үезинде чыглып келген чон камгалал маскаларын, хол-хаптарын кетпейн турарын хыналда көргүскен. Чурттакчы чоннуң чамдыызы изигде камгалал дериглерин кедери берге-дир дээр. Олар эмнелгеде эмчилер камгалал костюмнарлыг ээлчээ келгижеге дээр ажылдап турарын билир бе?

Covid-19-тан хостуг болуксап турар болзуңарза бодуңарның үлүүңер киириңер. Аас-думчукту дуглап турар маскаларны кедип, холдарыңарны антисептик-биле аштап, саваңнап тургаш даады чуп, социал ыракшылды сагып, вакцина-биле камгаланып, хөй улус чыылган хемчеглерге киржилгеден ойталаңар.

#Кадыккамгалал #Экономика #Коронавирус #ТМГмедээлер #Тыва #Тывамедээ #Тывадыл #Тывамедиагрупп #Тува #Tuva #TMG #TMGNEWS #Tuvanews

ШЫН Редакция