Мал чеминиң белеткели
Тываның көдээ ажыл-ишчилери 2024 – 2025 чылдарның кыштаглаашкынынга мал чеминиң белеткелин планда көрдүнгенинден көвүдеди доозуп турар. Ооң дугайында республиканың Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем яамызы дыңнаткан. Мал чеминиң белеткелиниң октябрь 11-де байдалы-биле алырга, көдээ ажыл-агыйның шупту хевирлериниң бүдүрүлгелеринде 243, 2 муң тонна сигенни мал чеминге белеткээн. Ол дээрге планнаанындан 17 муң тонна хөй. План ёзугаар 226,6 муң тонна мал чеми белеткээр ужурлуг.
Бо чылын Тываның девискээринге агаар-бойдус каңдаачал, оът-сигенниң үнгени таары, ооң дүжүткүрү 1 гадан 11 центнер болган байдалга мал чеминиң белеткелиниң планын эвээш кижи киржикчилиг күүседип шыдаанын яамының дыңнадыында демдеглээн. Бир эвес эрткен 2023 чылда мал чеминиң белеткелинге 5,9 муң кижини хаара туткан болза, бо чылда мал чеминиң белеткелинге 3,6 муң кижи ажылдаан. Ооң бир чылдагааны — сигенни мал чеминге белеткээринге хөй техниканы ажыглааны азы ажылды механизастааны. Суму бүрүзүнге механизастаттынган звенолар ажылдап турган. Ол дээрге республиканың көдээ ажыл-агыйының машина-техниктиг баазазын быжыглаар, янзы-бүрү ажыглалдыг техниканың санын көвүдедир талазы-биле Көдээ ажыл-агый яамызының сөөлгү чылдарда ап чорудуп келген ажылының түңнели. 2024 чылдың чайын сиген шөлдеринге 842 тракторну, 490 чүък машиназын, сиген тырып бөлер 259 кожуг машиназын, 658 сиген кезер кожуг дериг-херекселин, механизастаттынган 393 дырбаашты ажыглаан.
Мал чеминиң белеткелиниң планы күүсеттинген-даа болза, мал чеминиң белеткели уламчылавышаан. Көдээниң ажыл-ишчилери кыжын малга бээр сиген-ширбиилин ам-даа немей белеткээр дээш, ажылдап турар.
Келир кыжын агаар-бойдустуң мал-маганга таарымча чок байдалы тургустунуп, чамдык ажыл-агыйларга бергедээшкиннер тыптып кээр болза, оларга дузалаарынга херек мал чеминиң республика болгаш кожууннар курлавырларын долдурар ажыл чоруп турар. Кожууннарның курлавыры 1150 тонна кылдыр планнаттынган. Ооң 989 тонназы чыгдынган. Бо курлавырга боттарының үлүүн ажыл-агыйлар бо хүннерде киирип турар.
Мал чеминиң республика курлавырын тургузуп тура, бо курлавырдан мал чемин 2023–2024 чылдарның кыштаглаашкын үезинде ажыглаан, ынчалза-даа өрелерин эгитпээн ажыл-агыйларже кичээнгей салырының чугулазын Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг сагындырган.
Ш. ЛОПСАН белеткээн.
Чурукту интернет четкизинден хоолгалаан.
«Шын» №79 2024 чылдың октябрь 16