Январь 31-де Тываның прокуратура ажылдакчыларының эрткен 2023 чылда кылып чоруткан ажылының түңнелин үндүрген коллегия хуралы болган. Аңаа регионнуң эрге-чагырга болгаш эрге-хоойлу органнарының удуртукчулары киришкен.
Болган хуралга Тываның прокурору Сергей Дябкин чыл дургузунда федералдыг хоойлу-дүрүм хажыдыышкыны 15 муң ажыг болганын дыңнаткан. Оларның аразындан кижилерниң эрге-ажыын камгалаары-биле көрдүнген эдилгелиг 7 муң документини киирген, 1,9 муң удурланыышкын медеглерин берген, 2 муң ажыг билдириишкин болгаш хомудалды судче киирген. Прокурор актызы-биле административтиг болгаш чурум үрээшкиннерлиг харыысалга дээш 5 муң ажыг кижини киириштиргеш, 53 кеземче херээн оттурган.
Республиканың прокурорунуң эгелекчи саналы ёзугаар 700 ажыг нормативтиг актыны күрүне болгаш тус черниң бот-башкарылгазының
эрге-чагырга органнары хүлээп алган. Хоойлуга удур барык 400 нормативтиг актылар хүлээлгезин чайлаткан.
Республиканың прокуратура органнарының ажылдакчыларының күжениишкинниг ажылының түңнелинде, 4 муң ажыг ажылчыннар боттарының күш-ажылчы эрге-ажыын катап тургускан, ооң иштинде эмчи болгаш өөредилге адырының организацияларынга 50 сая ажыг рубльге шалың төлевириниң өрезин төлеткен.
Оон аңгыда, Сергей Дябкин бодунуң илеткелинге өскүс уругларның бажың-биле хандырылгазының дугайында айтырыгны прокуратура органнары онза кичээнгейинге ап, шыңгыы ханылдаларны чорутканын демдеглээн. Прокуратураның киирген саналы ёзугаар республика бюджединден 54 сая рубльди аңгылаан. Ооң түңнелинде 44 кижи чурттаар оран-сава алыр сертификады-биле бажың алыр эргезин чөптүг боттандырар аргалыг болган. 200 ажыг чиигелделиг категориялыг хамаатылар, оларның иштинде хөй ажы-төлдүг өг-бүлелер чер участоктарын алыр эргезин ажыглаан.
Прокурор киржилгезиниң түңнелинде, регионнуң кадык камгалал адырының ажылын экижидеринге көрдүнген хемчеглерниң бирээзи, эмчи албан черлериниң эмчи кадрлар-биле хандырылгазын 97,7 хууга улгаттырган. Оон аңгыда, прокурорлар социал инфраструктураның объектилери, дыштанылга черлеринге кадыының байдалы кызыгаарлыг улуска шаптараазын чок хүлээп алыышкыннарны, шынарлыг социал дуза чедирилгезиниң чорудулгазын чедип алган.
Эрткен чылдың дургузунда прокуратура ажылдакчылары үндезин чок черге аъш-чем, эм-таң аймааның болгаш коммунал ажыл-агый ачы-дузазы дээш төлевирниң өзүлдезин болдурбазы-биле күжениишкинниг ажылдаан. База бир улуг кичээнгейни прокурорлар регионда боттандырып турар 12 национал төлевилелче көрдүнген бюджет акшазының шын чарыгдалынче салып, ажылдаан.
Ол ышкаш прокуратураның киржилгезиниң түңнелинде, коммерциялыг ажылын катап уламчылаар эргезин 90 субъекти ажыглаан. 139 сая рубльга өрени дуглаан. 500 ажыг коммерциялыг организациялар болгаш хууда сайгарлыкчыларга хамаарыштыр чылдагаан чок хыналдалар чорударын соксаткан.
Эрткен чылдың дургузунда база бир кол кичээнгейни назы четпээннерниң эрге-ажыын камгалаарынче угландырып, прокурорлар шудургу ажылды чоруткан. 2800 ажыг хоойлу хажыдыышкынын чайлаткан түңнелинде, күрүнеден алыр ужурлуг социал төлевирлер, эмчи дузазы болгаш чиигелделиг эмнер алыр эргезин олар долузу-биле ажыглаан.
Ниитизи-биле республика девискээринге прокурор хыналдазын чорудуп, хемчеглерни үе-шаанда ап келгени, кем-херек үүлгедиишкиннерин 15, 8 хуу чедир эвээжедиринге салдарлыг болган. Ол ышкаш өлүрүүшкүн херээ – 21,1 хууга, кижиниң кадыынга өштүү-биле аар болгаш онза аар кемдээшкиннерни чедирери – 10, 8 хууга, оор херек- тер – 31, 4 хуу, үптээш- кин – 45, 1 хуу, эзирик байдалга кем-херек үүлгедир чорук – 16 хуу кызырылган. Ол ышкаш назы четпээннер аразында кем-херек үүлгедир чорук – 13, 2 хууга эвээжээн.
Тываның прокурору эрткен чылды түңнеп тура, хамаатыларның хоойлу ёзугаар эрге-ажыын камгалаары-биле прокуратура ажылдакчыларындан ам-даа күжениишкинниг, анаа-ла ужур дээш эвес, а ёзулуг ажылынга шынчы бердинип ажылдаарын күзээн.
Сорунза МОНГУШ.
Медээни болгаш чурукту ТР-ниң прокуратуразының парлалга албанындан алган.
“Шын” №8 2024 чылдың февраль 3