2023–2024 чаа өөредилге чылы эгелээн. Өөредилге номнары – уругларның кол чепсээ. Ном чокта школачы уругга чаа тема шиңгээдип алыры, онаалга кылыры дыка берге апаар дээрзин шупту билир бис.
Чаа өөредилге чылы-биле деңге социал четкилерде өөредилге номнары чедишпезиниң дугайында кылык-килең долган бижиктер үнүп эгелээн. Ада-иелерниң көдүрүп эгелээни чидиг айтырыгга харыыны кым бээрил? Номнар чүге чедишпезил, ооң чылдагааны чүдел дээн ышкаш айтырыгларга ТР-ниң Өөредилге яамызында информастыг библиотека төвүнүң ажылдакчызы Шончалай Чалзырай харыылап берген.
«Школаларның кайы хире акшага, каш ном чагыдып ап турарын ном чагыдар чаңгыс аай системадан хынаар организация-дыр бис. Бис кымга-даа номну чагыдып бербес бис. Бистиң ажылывыс – ол бүгүнү хыналдага алыры. Ном чагыдар чаңгыс аай системада кайы школа каш акшага ном чагытканы көстүп турар. Номнар чедишпезиниң бир дугаар чылдагааны – өртектерниң өскенинде. Эрткен чылын 1–5 классчылар чаа ФГОС программазынче шилчий берген. Ынчангаш 1–5 класстың өөредилге номнарын доозазын чаарткан. Чылдың-на уруг бүрүзүнге 1000 рубльди регионалдыг бюджеттен аңгылап берип турар. Ол акшаның 70 хуузун школаларның библиотека фондузунче чарыгдаар. А арткан 30 хуузу күрүнениң түңнел аттестациязын эрттиреринче, аттестаттар болгаш медальдар садарынче, канцелярияже дээн ышкаш чарыгдалдарже үндүрер. Тус черлерниң бюджединден кожуунунуң школаларының ном фондузунче акша-төгерикти аңгылап бээри күзенчиг» — деп, Шончалай Чалзырай чугаалады.
Кызыл хоорайның чагырга даргазының социал политика талазы-биле оралакчызы Наталья Попугалованың чугаалааны-биле алырга, уругларга өөредилге номун 100 хуу чедер кылдыр садарынга республика бюджединден аңгылап берип турар субвенцияның эвээжинде. Уруг бүрүзүнге 1000 рубль көрдүнген. Ол акша-биле уругну өөредилге номнары болгаш өске-даа чүүлдер-биле хандырары канчап-даа болдунмас. Өөредилге чылы дооступ турда, Кызыл хоорайның аңгы-аңгы школаларын 29 муң ажыг уруг дооскан. Республика бюджединден 29 сая рубльди аңгылаан. Ол акшаның 70 хуузу өөредилге номнары садарынче үнген. Өөреникчиге 1000 рубльга чүнү садып берип болур бис? Бир-ийи ном бе?
Хоорайның школаларынга чазын, күзүн ном садар ярмаркаларны эрттирип турар. Аңаа ажыглап каапкан өөредилге номнарын садып ап болур. Ийи дугаар арга болза, электроннуг өөредилге номнарын ажыглаары. Үште, номнарны хоолгалап болур арга бар-дыр. Ам канчаар, ынчаар-даа болза бо чидиг айтырыгны шиитпирлээр апаар.
Бо хүннерде Кызыл хоорайның школалары өөредилге номнары-биле 70 хуу чүмнеттинген. 100 хуу күүсеттине бээринге 46 сая рубль немей херек апаар.
Айдың ОНДАР.
Ада ТЮЛЮШТУҢ тырттырган чуруктары.
«Шын» №67 2023 чылдың сентябрь 9