Спутник девискээринде «Взлётная» микрорайонунда монолит материалдан тос каът хөй квартиралыг бажыңны тудуп эгелээнин шупту билир бис. Чоокта чаа аңаа немей база шак-ла ындыг бажыңның тудуун эгелей берген. Ийи бажыңның бирээзинде-ле 162 квартира бар. Бир, ийи, үш өрээлдиг болгаш студия 29-тан 71 дөрбелчин метрге чедир хемчээлдиг квартиралар бар.
Ук бажыңнарны «Регионстрой» КХН тудуп турар. Олар Тывада бо күзүн эгелээн чиигелделиг ипотека программазы-биле квартираларны чүгле банк таварыштыр садып турар.
Чиигелделиг ипотека программазы болгаш чаа туттунуп турар бажыңнарга хамаарышкан айтырыглар, чижээ, риэлторлар чаа туттунуп турар квартираларны садып алгаш, өртээн өстүргеш, садып эгелээн азы квартираларның өртектери баштайгы турганындан чүге өзе берген дээн ышкаш айтырыглар чонну сонуургадып турар.
Бо дугайында «Регионстрой» КХН-ниң садыг-саарылга килдизиниң даргазы Рудик Куулар-биле чугаалаштывыс.
– Рудик Эдуардович, чиигелделиг ипотека программазы эгелээнден бээр силерниң тудуг компаниязындан каш бажың саттына берген ирги?
– Бо программаны 2 хуулуг деп чугаалап турар бис. Херек кырында алыр болза, 1,7 хуу-дур ийин. 2 хуу деп мугурлай адааны ол. Ук программа эгелээнден бээр 60 хире бажың ээлериниң холунче ыяк кирген. Саттынган бажыңнарның саны ам-даа немежир. Чүге дээрге дыка хөй квартиралар садыглажыышкында чоруп турар. 2 хуулуг ипотека программазы эгелээр бетинде, дыка хөй улус «өг-бүле ипотеказы» деп өске программа-биле 5,7 хууга чээлини эрттирип алгаш турган. Ынчан эрттирип алганы 5,7 хуулуг ипотеказын банкыже чагыг кииргеш, 2 хуулуг программаже чамдык улус киирип эгелээн. Катап ипотека эрттирерге, хөй кезиинде эрте берген-даа болза, а бир чамдык улуска банк чөпшээревейн барган таварылгалар база бар.
– Ооң чылдагааны чүдел?
– Олар 5,7 хуулуг ипотеканы эрттирип алгаш, өске кредиттер ап четтигипкен болур. Ындыг таварылгада эртпейн баар.
29,39–29,54 дөрбелчин метр студия квартиралар бар. Чаңгыс өрээлдиг квартира дээрге 39,32– 38,06 дөрбелчин метр квартира-дыр ийин. Өске компанияларга деңнээрге, бистиң өртектеривис чиик. Дөрбелчин метрни 105 муң рубльга садып турар бис.
– Квартираларның өртээ чүге өзүп турар ирги?
– Дөрбелчин метрде 105 муң рубль дээрге чиик өртек-тир. Чамдык тудуг компаниялары дөрбелчин метрде адаа-ла 150 муңдан өрү өртекке садып турар. Чамдыызы харын-даа мырыңай дөрбелчин метрде 160 муң рубльга садып турар. Чонга эптиг байдалдарны тургузар дээш, бистиң компания өртек өстүрбээн бис. Амгы үеде студия болгаш чаңгыс өрээлдиг бажыңнар чок. Шупту саттына берген. Эгезинде база сагындырдым, чамдык квартиралар садыглаашкын чадазында.
– Квартираны баш удур чагып алырының (бронь) дугайында чүнү чугаалап болур силер?
– Банкыга ипотеканы эрттирип алган садып алыкчы бистиң компанияга чедип келирге, ол кижиден кандыг-даа акша-төгерик албайн турар бис. Ипотеканы эрттирип алгаш келген кижи кайы бажыңда, каш дугаар каътта, каш дугаар бажыңны алырын боду билип, эрттирип алган чээлизиниң түңүнге дүүштүр шилип алырга, «Дом клик» таварыштыр эрттирер бис. Бистиң талавыстан кандыг-даа кажарлаашкын болдунмас. Баш удур чагып каан бажың деп чүве чок. Эрте берген ипотекалыг улус, биске келгеш, дораан садып аппаар.
– Баштайгы төлээр дадывыры чежел?
– Тускай «Эскроу» агар сан таварыштыр ажылдап турар бис. Чижээлээрге, бажыңның өртээ 3 сая болган дижик, ол 3 саяның 15,1 хуузу баштайгы төлээр дадывыры болур. Квартираның өртээниң 15,1 хуузун банкыда ажыдып каан «эскроу» агар санче шилчидер. Ону бисти таварыштыр эвес, а банкыга баргаш, шак ол ажыдып белеткеп каан тускай агар санче чорудар-дыр ийин. Банкыдан алган ипотека акшазы-биле бодунуң баштайгы дадывырының акшазы ол баш удур ажыдып каан «эскроу» агар санче кирер.
– Баштайгы дадывыр 15,1 хуу-дур. Ону төлээр акшазы чок кижи чиигелделиг ипотека ап шыдавас ышкажыл?
– Ийе, баштайгы дадывыр акшазы чокта, ипотека алыры болдунмас.
Үстүнде санап адааным айтырыгларга долу харыыны чаңгыс респондент харыылап шыдавас деп билдингир. Ынчангаш чамдык айтырыгларның харыыларын дараазында үндүрүлгеден номчуур силер.
Айдың ОНДАР.
Чуруктарны интернеттен алган.
«Шын» №87 2023 чылдың ноябрь 15