Республикада “Айыыл чок шынарлыг оруктар” национал төлевилел-биле турисчи объектилерни таварып эртер оруктарны септеп турар.
Национал төлевилел-биле септээр орук объектилерин шилиирде хөй-ле байдалдарны өөренип көрген. База бир чугула деп көрүп турар негелделерге септээр ужурлуг оруктарның турисчи объектилерже чоок болуру хамааржыр. Бистиң республикага аян-чорук кылыры чылдан чылче улам-на сайзырап олурар. Культурлуг өнчү-хөреңги, камгалалдыг черлер, аалчыларның-даа, республиканың чурттакчыларының-даа барыксаар черлери национал төлевилел дузазы-биле чедери белен апарып бар чыдар.
2024 чылда турисчи объектилер чаны-биле эртер чамдык оруктарны болгаш көвүрүглерни чаартып кылыр сорулга салдынган. Оларга Кызыл–Эрзин оруу хамааржыр. Ол орук-биле Моол кызыгаарының чоогунда Теве-Хая деп хаяга, Дүктүг-Дыт аржаанынга, Совет Эвилелиниң маадыры Х.Н. Чүргүй- оолдуң тураскаалы болгаш хөөрүнге, Шара-Нуур, Төре-Хөл хөлдерге болгаш оон-даа өске турисчи объектилерге чедип болур.
Кара-Хаак суурже кирер орукту база септээр сорулга салдынган. Ол оруктап аалчылар болгаш чаңгыс чер чурттугларывыс Будда Шакьямуниниң тураскаалынче чедер аргалыг. Чадаана–Ак-Довурак оруун кылып каарга, Үстүү-Хүрээ, Кижи көжээ, Үттүг-Хая баар оруктар чаарттынып, ынаар баар кижилерге эптиг байдалды тургузар. Хандагайты–Мугур-Аксы аразында 67-ден 450 дугаар километр орукта Теректиг хемни кежир көвүрүг таварып Адарган аржаанынче эмненир, дыштаныр дээн чон үргүлчү чоруп турар. Ынчангаш ол орукту база национал төлевилел-биле септээрин планче киирген.
Бо орук объектилериниң узуну ниитизи-биле 15 километр. Амгы үеде бо оруктарда ажыл 20-ден 45 хуу чедир кылдынган. Участок бүрүзүнде ажылдың нарыны болгаш оруктуң хемчээли ылгалдыг болганы-биле ооң кайы хире кылдынган хуузу аңгы-аңгы. Үстүнде айыттынган орук объектилеринде ажыл кидин түлүк чоруп турар. Оруктуң шывыын чаартырындан аңгыда, чогуур черлерге орук демдектерин салыр, демдеглел шыйыгларны чаартыр болгаш чогуур орук инфраструктуразын база тургузар.
“Регионнуң турисчи чараш, ажыктыг черлерин таварып эртер оруктарын септээри республиканың хөгжүлдезиниң база бир чугула кезээ болур. Иштики туризм экономиканы деткиир база бир херексел кылдыр санаттынар. Ынчангаш орук шимчээшкининиң бүгү-ле киржикчилеринге турисчи объектилер чаны-биле чоруткан оруктарны эптиг болгаш айыыл чок кылыры чугула” – деп, Тыва Республиканың орук-транспорт комплекизиниң сайыды Шораан Чыргал-оол демдеглээн.
Эрткен чылын Дүрген–Чагытай оруун кылып эгелээн. Бо чылын база ол ажылды уламчылаар. Сөөлгү 3 чыл дургузунда Бай-Хаакка чедир орукту бүрүнү-биле асфальтылаан. Ол ышкаш 2023 чылда Сарыг-Сепке чедир участоктарны септээн. Бо чылын улаштыр Бүрен-Аксынга чедир база оон Бүрен-Аксындан Сизимге чедир оруктарга септелге ажылын чорудар.
Чыжыргана СААЯ.
Чуруктарны Орук-транспорт яамызындан алган
«Шын» №40 2024 чылдың июнь 1