Сентябрьның 5-те Улуг-Хем кожууннуң Хайыракан сумузунга улуг байырлал болган. Ону Тываның улустуң чогаалчызы Сергей Пюрбюнуң 110 харлаанынга база Улуг-Хем кожууннуң 100 чылынга, Шагаан-Арыгның 135 чылынга тураскаадып эрттирген.
«Ыдыкшылым — чуртум, чонум» деп шүлүк мөөрейин Улуг-Хем кожууннуң төп ном саңының методизи Сай-Суу Дарый сценарийин тургускаш, кады ажылдап турар эш-өөрү-биле бедик деңнелге организастап эрттирген. Бо хемчегге С.Б. Пюрбюнуң төрелдери, чаңгыс чер чурттуглары – хоочуннар хүндүлүг аалчылар кылдыр чалаткаш, күзелдии-биле киришкен. Байырлыг ажыдыышкынга найысылал Кызылдан чогаалчылар Тываның улустуң чогаалчылары Николай Куулар, Мария Күжүгет болгаш эртемденнер Уран Донгак, Василий Салчак олар киржип, чогаалчы дугайында, ооң чогаалдарының дугайында чылыг сөстерни чыылганнарга чугаалаан. Улуг-хемчилер, ылаңгыя барык үжен чыл дургузунда С.Б. Пюрбюнуң ажыл-амыдыралын шинчилеп келген Василий Салчактың солун дыңнадыгларын магадап, улуг сонуургал-биле дыңнаан. «Дыңнап көрбээн чүүлдеривисти дыңнап, билип алдывыс» — деп, Василий Савыровичиге өөрүп четтиргенин илередип турдулар. Улустуң чогаалчызының хөрек тураскаалының чанынга байырлыг ажыдыышкын соонда, Культура бажыңынга шүлүк мөөрейи эгелээн. Эртемден Уран Донгактың удурткан жюри мөөрейниң түңнелин үндүрген.
Мөөрейниң киржикчилерин хар-назы аайы-биле үш бөлүкке чарып киириштирген. Улуг-Хем, Чаа-Хөл, Чеди-Хөл кожууннардан база Кызыл хоорайдан мөөрейжилер уран салым-чаяанын чонга бараалгадып, С.Б. Пюрбюнуң чогаалдарын күүсеткен. Ортумак класстарның өөреникчилериниң аразындан Торгалыг школазының өөреникчизи Ай-Демир Кыргыс «Кажар дилги» деп басняны күүсеткеш, тиилээн. 9–11 классчыларның аразындан Хайыракан школазының өөреникчизи Айыс Түлүш «Хайыракан» деп шүлүктү тергиин бедик деңнелге күүсеткеш, өөрүнүң аразындан тиилеп үнген. 18 хардан өрү назылыг улуг улус аразындан Шагаан-Арыгның бир дугаар школазының башкызы Долаана Опай-ооловна Севек тергиидээн. Тиилекчилерге хүндүлел бижиктерни база акша шаңналдарын тывыскан.
Библиотека ажылдакчылары эртем-практиктиг конференцияны эрттирип, С.Б. Пюрбюнуң чогаалдарының сайгарылгазын кылып, ханы утка-шынарлыг илеткелдерни номчаанын көрүкчүлер аажок сонуургаан. Сергей Бакизович Пюрбю чоннуң эң-не ынак чогаалчызы дээрзин бо мөөрей база катап бадыткаан.
Светлана ДАЧЫН-ХӨӨ, жюри кежигүнү.
«Шын» №67 2023 чылдың сентябрь 9