СФО-нуң хөгжүлдезиниң чаа Стратегиязы

Тываның Баштыңының даалгазы езугаар Чазак Даргазының оралакчызы Владимир Донскихтиң удуртулгазы-биле республиканың сайыттар кабинеди 2035 чылга чедир Сибирь федералдыг округтуң хөгжүлдезиниң чаа Стратегиязын өөренип көрүп эгелээн. Ук Стратегияны Россия Федерациязының Чазаа эрткен неделяда бадылаан. Салдынган сорулга болза, төлевилелдер аргазын ажыглап тургаш, ук документиже киирери-биле санал-оналдарны системажыткан майык-биле ажылдап кылыры. Алызында барып, ук Стратегия Сибирь регионнарының экономиктиг турум өзүлдезин болдурар, сибирьжилерниң амыдырал-чуртталгазының шынарын бедидер.

«Сибирьниң социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң Стратегиязынче кирип турар бүгү индустрия кластерлериниң талазы-биле Тыва бодун долузу-биле медеглеп болур шинектиг, а чамдык адырларга башкарыкчы турушту ээлеп болур. Ол дээрге, чүнүң-даа мурнунда, арга-арыг, металлдар, туризм, көдээ ажыл-агый болгаш өске-даа адырлар-дыр» — деп Владислав Ховалыг санап турар.

Ону боттандырар дизе, хамаарышкан яамылар болгаш албан черлери чаа стратегияны бүгү талалыг өөренип көөр ужурлуг. Ооң-биле чергелештир Стратегияның угланыышкыннары-биле чүүлдежип турар республиканың социал-экономиктиг планнарын болгаш орук карталарын шапкынчыдары, документиниң боттанылгазының планынче киирери-биле немелде санал-оналдарны ажылдап кылыры эргежок чугула.

Ындыг сорулгаларны Сибирь девискээрлериниң удуртукчуларының мурнунга Сибирь федералдыг округтуң бүрүн эргелиг төлээзи Анатолий Серышев салган. Бүрүн эргелиг төлээниң сөс-домаандан алырга, регионнар аразының демнежилгезиниң болгаш бүдүн Сибирьниң курлавырлар, бүдүрүлге, технологтуг база өөредилге шинектерин эвилелдеп база күштелдирип турар төлевилелдериниң айтырыгларын шалыпкын ажылдап кылыры негеттинер.

2035 чылга чедир Сибирь федералдыг округтуң хөгжүлдезиниң чаа Стратегиязының боттанылгазы үш чадалыг эртери көрдүнген. 2023 чылдан 2025 чылга чедир белениниң бедик чадазында турар инвестиция болгаш инфраструктура төлевилелдерин боттандырар. 2026 чылдан 2030 чылдарга чедир кичээнгейни Сибирь федералдыг округтуң социал-экономиктиг хөгжүлдезинче углаар. 2031 чылдан 2035 чылга чедир округтуң регионнарының экономикаларын чаартып, оларны бот-чедингир чадаже бедидер.

Стратегияның боттанылгазының үезинде 2030 чылга чедир 500 муң ажыг чаа ажылчын туруштар ажыттынып, 16 трлн рубль хемчээлдиг инвестицияларны хаара тудар шинек тыптып кээр деп, РФ-тиң Чазаа медеглеп турар.

Стратегияның иштинге кластерлиг турушту ажыглаары көрдүнген. Сес индустрия кластерлериниң талазы-биле инвестиция төлевилелдерин боттандырар. Ол дээрге арга-арыг, ооң болбаазырадылгазы болгаш химияжыдары, алюминийниң болбаазырадылгазы, үнелиг металлдар, өңнүг болгаш ховар металлдар, туризм, көдээ ажыл-агыйы болгаш аъш-чем бүдүрүлгези, нефть, газ болгаш хөмүр-даш адырлары-дыр.
Кластерлер 2026 чылдан бээр бүдүрүлге күчүзүнче үнер деп санап турар, а оларның долу күчүлерже үнерин 2030–2035 чылдарда манап турар.

А. ХЕРТЕК белеткээн.