ЧАССЫЫН ЫҢАЙ...
Часкы хүннүң ээлдек чылыг тыныжындан,
Саарылган алдын сарыг херелдерден
Чүрек чайгаар ырлай кааптып, хөглүг согар,
Сагыш-сеткил өөрүп, хөлзээр, чассыын ыңай.
Шириинзимээр даглар безин хүлүмзүржүп,
Аландылаан кадырлары кырлаңдыржып,
Аянналган куштар үнүн өттүне каап,
Шимген, көрген овуузуннуг, чассыын ыңай.
Шаарарган арга-ыяш чылыг хүнден отту хонуп,
Ак-көк дээрже хөндүрлүп кээп, херлип-көстүп,
Шала кыяң чаңнай аарак көрүшкензиг,
Ак-ла чолдуг часка чассаан, чассыын ыңай...
АКСЫМ КЕЖИИ
Хаяалыг хүн херелинге чассып чор мен,
Дазыл-дөзүм чуртум-биле тутчу берген.
Ханы ынак делгем Тывам алгап чор мен,
Даңның чырыын уткуп чурттаар – аксым кежии.
Аралажып эдеришкен чонум, өөрүм
Арбан-суму бүрүзүнде чоргаар-дыр мен.
Байлак, чараш Тыва дылым үүжем-дир,
Байым ол-дур, эдилээним – аксым кежии.
Эктин чөлеп, кады чурттаан ынак сарыым
Эргим сөстүг, эргеледип деткип келир.
Эки-бактыг, өөрүшкүлүг, муңгаралдыг,
Эртен-кежээ кожа чоруур – аксым кежии.
Изиг чүрээм ындынындан аажок ынак,
Өртемчейде чүүден эргим ажы-төлүм.
Өөрүшкүмнү улай кыпсып чулчурушкан,
Ижиктирген уйнуктарым – аксым кежии.
КАТАП БАЗА ЧАСТЫП КЭЭР МЕН
Сактырымга, күскү сарыг бүрү-даа дег,
Салдырт кылдыр черже оожум батканзыг мен.
Халбактанган чиңге будуум хараадалдан
Харык чогун меңээ сөглеп сириледи.
Туттунупкаш, өрү чүткүүр ужук чогул,
Тура-соруум мени каггаш чоруй барган.
Кылын харның шуглаптарын манагзындым,
Кыштың соок ол чоорганын эштикседим.
Ал-ла хөңнүм шала муңгак болзумзажок
Алдын-сарыг чараш өңнүг бүрү болуп,
Часкы хаактың бүүректелген савазындан
Чалараар мен, катап база частып кээр мен.
* * *
Өрээн баг дег белен черле кошкаш дивес,
Өртевээн бол, кажанда-даа салдынышпас.
Дуңзаа чокта, хырба чокта быжыг тудуш,
Дуңмам, акым, эриг баарлыг төрээннерим.
Чоктажы бээр, айтыржы бээр, сураглажыр,
Човаг сеткил, изиг ханым мөңге кады.
Алдын, мөңгүн, акша, лаңга деңнеп болбас,
Ал-ла боттуң аас-кежии төрелдерим.
* * *
Өрү дээрде соолаңдыржып чивеңнешкен,
Өртемчейни хайгаараан ол сылдыстарны.
Бо-ла дүне топтап көрүп турарымга,
Борбак чүрээм доңуп келир кандыг аай чоор?
Ок дег дүрген черже углай бадыптарга,
Оруун чайлап, дезе дүжүп канчаарым ол?
Орта мен бе, чарашсынып дозар туржук,
Октаргайдан коргуп, сестип чоорум ол.
Дидиренчиг хөй-ле бодал чүрээм шиштеп,
Шивегейлеп, хилинчектеп турар чүзүл?
Дизиг сылдыс аразындан харыы манааш,
Шилдегер дээр ойбунундан чаштып чүмүл?
Дарый ООРЖАК, Тываның чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү.
“Шын” №24 2024 чылдың март 30