ТӨРЭЭН ЧЕРИМ
Өзүм-тыным тудуш чуртум,
Өскен-төрээн тыва черим.
Сени мактаар, сени деңнээр
Чечен сөстер чедишпес-тир – улуг-дур сен.
Ынчангаштың ынак мен, ынак мен,
Ындынныг-ла мен.
Кадыр тайгаң, хамык аргаң,
Чечек-биле шиметтинген.
Калбак ховуң, көвей хемиң
Челээш өңде чайынналган – чараш-тыр сен.
Ынчангаштың ынак мен, ынак мен,
Ындынныг-ла ынак мен.
Арбын малдыг, кежик-чолдуг,
Ажылчы чон омак-хөглүг.
Алдын, мөңгүн, аңныг-меңниг
Арга-сыннар аржаан суглуг – байлак-тыр сен.
Ынчангаштың ынак мен, ынак мен,
Ындынныг-ла ынак мен.
Өзүм-тыным тудуш чуртум,
Өскен-төрээн тыва черим,
Чарлып болбас эргимим сен,
Чассып чоруур авам ышкаш, эргелиг сен.
Ынчангаштың ынак мен, ынак мен,
Ындынныг-ла ынак мен.
1962 ч.
Өлчей-оол Моңгуш,
ССРЭ-ниң Чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү.
ЫРЛАП ЧОРЗА
Айдың дүннүң аалчызы,
Арга-эзим ыраажызы
Айлаң куш дег могаг билбес,
Арыг, өткүт үннүг болза.
Ырак-узак оруктарга
Ырым-биле сорук кирип,
Ажыл-ишке могаг чокка
Аян тудуп ырлап чорза.
Шаңгыр-оол КУУЛАР,
Тываның чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү.
КЕЛДИ-КЕЛДИ!
Чайтылады куштар үнү чаңгыланыр,
Чараш ногаан хөлбең шыгын чада салыр,
Чайлагларда аалдарның итпек-хойтпаа
Чаагай өйнүң кежии бо-ла, келди-келди!
Кара-ногаан эзим-арга шиилээжи,
Кыңгырадыр аккан хемнер аян ыры,
Хамык бүгү куда-дойнуң йөрээл сөңү
Хайыразы чаларап ор, келди-келди!
Тайга черниң айыраң-каас чечектерин,
Таңдыларда меңгилерниң мөңгүннерин
Талыгырдан магадап көөр, сеткил сергээр,
Тааланчыг чайның өйү, келди-келди!
Дарый ООРЖАК,
Тываның чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү.
БААЖЫЗЫН ДИЛЭЭШ-ДАА ЧООР
Чүглүг аъдын дозайн дээним –
Чүгенниг-дир, эзерлиг-дир.
Чүгүрүүнге чедейн дээним –
Чүктешкилиг, ушкарганзыг.
Булак суундан амзаайн дээним –
Бузун дозуп аппарган-дыр.
Маңың бичии доктаадыйн дээн –
Манагжың-даа шылай бээр-дир.
Уян ырың дыңнаайн дээним –
Ужуу шагда дүйдүнген-дир.
Узак черден уткууйн дээним –
Уткукчуң-даа манай бээр-дир.
Ыглаайн дээним – ыым келбес,
Ырлаайн дээним – ырым ол чок.
Балыг сеткил үнген дөзүн,
Баажызын..., че, дилээш-даа чоор.
Клара КУУЛАР,
Тываның чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү
«Шын» №72 2024 чылдың сентябрь 21