«Шын» 12+

ШҮЛҮКТЕР

8 июля 2024
45

Дезе берген

Эрте берген частың айын
Эгидип ап шыдавас бол,
Бора-талдар аразында
Болчаавысты сактып кээр мен.

Эктиң-биле эктим кожа,
Эргелелден эстип, таалап,
Шапкын хемниң шооруун дыңнап,
Чарлып чадап тургулаан бис.

Ынчалза-даа айлар эрткен,
Ынакшылың менден ойлаан.
Дээрде сылдыс хүлүмзүрүүң
Дергилепкеш, дезе берген.

2004 ч.

* * *
Дээк уштуг чеди кулаш сарыг сыдым
Дергим чайып турда, көөрге, чараш-ла ийин.
Чүгүрүктер аразында бажын саваан
Дезиг малдар төрепчилээр эдим чүве.

* * *
Киженниг бол, чаныган аът кээргенчиг –
Киштеп-киштеп, өдээн сактып чоруп орар.
Угаанныг бол, кенен эрлер чаңы чиктиг –
Хирээннезе, аалын каггаш, чоруй-ла баар.

* * *
Сайның чараш, чинчилер дег, даштарын чыып,
Салым-чолум хуваанактап көрбээним шын.
Эргимимниң шынчы сөзү, топтуг чаңы
Салымывыс доңнаштырып, кежиин тыпкан.

* * *
Харыы берейн, караңгыда чоруй бардың,
Хай-ла болду, көксү-хөрээм кударады.
Үрде кыпкан сеткилимниң отчугажы
Хайлыг дүне эстип кааны ол-ла чоор бе?

Иван ХЕРЛИИ,
Тываның чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү.


Баажызын дилээш-даа чоор


Чүглүг аъдын дозайн дээним –
Чүгенниг-дир, эзерлиг-дир.
Чүгүрүүнге чедейн дээним –
Чүктешкилиг, ушкарганзыг.

Булак суундан амзаайн дээним –
Бузун дозуп аппарган-дыр.
Маңың бичии доктаадыйн дээн –
Манагжың-даа шылай бээр-дир.

Уян ырың дыңнаайн дээним –
Ужуу шагда дүйдүнген-дир.
Узак черден уткууйн дээним –
Уткукчуң-даа манай бээр-дир.

Ыглаайн дээним – ыым келбес,
Ырлаайн дээним – ырым ол чок.
Балыг сеткил үнген дөзүн,
Баажызын..., че, дилээш-даа чоор.

Клара КУУЛАР,
Тываның чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү.

ШЫН Редакция