Шагаан-Арыг хоорайга 2024 чылдың март айда хоорайның одалга төвүнге частыышкын болган. Ооң уржуктарын чайладыр, хоорайның одалга төвүн келир кышкы одалга сезонунга белеткээр талазы-биле улуг хемчээлдиг ажылдар кылдынган.
Одалга суугуларынче хөмүр-даш дамчыдар конвейерни чаартыр септээш, ооң галереязын дуглаан, частыышкындан бузулган ханаларны катап тургускан, одалга суугуларын септеп чаарткан дээш өске-даа кол-кол чугула ажылдар кылдынган. Оон аңгыда, электри дамчыдылгазының шугумнары, суглар хоолайлары дээн ышкаш дузалал, ынчалза-даа кончуг нарын дериг-херекселдерниң байдалын база катап хынап, чаартыр септээн. Келир кышкы одалга сезонунда Шагаан-Арыгның одалга төвү идегелдиг ажылдазын дээш, бүгү хемчеглерни эрткен частан бээр ап чорудуп келген. Келир кышта одалга төвү үрелиишкиннер чок ажылдаарының идегели бар.
Ынчалза-даа хоорайның чылыг, изиг болгаш соок суг дамчыдар четкизи эргилээн болгаш, бергедээшкиннер тыптып кээп болурундан тус чер органнары, башкарыкчы компаниялар сестип турганы чугаажок.
Одалга сезонунуң эгезинде-ле Шагаан-Арыг хоорайның чаагайжыды туткан бажыңнарының чурттакчыларындан оларның квартираларында чылыг эвес дээрзинге хомудалдар социал четкилерге хөйү-биле көстүп келгилээн. Ооң-биле холбаштыр Улуг-Хем кожууннуң чагырыкчызы Р.К. Баз-оолдуң сентябрь 26-да даалгазы-биле тускай ажылчын бөлүк чурттакчылары хомудалдар киирген бажыңнарны хынаан. Ол бажыңнарның чылыдылга, изиг болгаш соок суг-биле хандырылга системаларының хоолайларында дежиктер болгаш чарыктар бары, подвалдарда суг хөөлбектелгени болгаш шыгы дээш өске-даа чүүлдер илереттинген. Оларны Шагаан-Арыг хоорайның башкарыкчы команияларының күжү-биле септеп шыдавазы билдине бээрге, республиканың чуртталга-коммунал ажыл-агый сайыдының албан-дужаалынга чоокта чаа томуйлаткан М.Б. Дагба шалыпкын хөделир бригаданы дүрген тургускаш, Шагаан-Арыгже чоруткан. Септелгеге херек материалдар-биле хандырылганы организастаан. Кожуун төвүнде хөй каът бажыңнарның чуртталга-коммунал системазының септелгезиниң дугайында М.Б. Дагба Тываның Баштыңы В. Ховалыгга доктаамал дыңнадып турар.
Чуртталга-коммунал ажыл-агый яамызының аварийлиг албанының бригадазы Шагаан-Арыгга сентябрь 29-та барган дораан-на септелге ажылдарынче кирипкен. Сентябрь 30-де Енисейская кудумчузунуң 7, 11, 15, 13 дугаар бажыңнарының подвалында хоолайларны солуп каапкан. Дружба кудумчузунда соок суг хоолайы чарылганын сентябрь 30-де кежээ тыпкан. Ону септээри-биле, хоорайның соок суг-биле хандырылгазын түр када соксаткан. Кызылдан келген бригаданың болгаш Шагаан-Арыгның чуртталга-коммунал ажыл-агыйының ажылчыннарының демниг ажылдаан түңнелинде дүн ортузунда септелгени дооскан.
Октябрь 1-де кежээ Тыва Республиканың күрүнениң чуртталга инспекциязының болгаш тудугга хайгаарал албан чериниң удуртулгазы, Улуг-Хем кожууннуң чагырыкчызы Р. Баз-оол, «Көк-Чыраа», «Орион», «Буура» кызыгаарлаан харыысалгалыг ниитилелдерниң даргалары хуралдап, кышкы одалга сезонунга белеткел-биле холбаалыг чидиг айтырыгларны болгаш дарый кылыры чугула ажылдарны сайгарып чугаалашкан.
Бо хурал дугайында медээлер Улуг-Хем кожуун чагыргазының паблигинге көстүп кээрге, Шагаан-Арыгның кышкы одалга сезонунга белен эвезинге башкарыкчы компанияларның удуртукчуларын хоорайның чурттакчылары буруудаткан. Башкарыкчы компанияларның бирээзиниң удуртукчузун албан-дужаалындан хостаарын негээн бижимелдер көстүп келгилээн. Чаа депутат, аныяк уруг Б.В. Иргит бажыңнарның бирээзиниң чурттакчыларын эвилелдээш, подвалды аштап-арыглаанын мактаан бижимел кожуун чагыргазының паблигинге кирген.
Шагаан-Арыг хоорайны кышкы одалга сезонунга белеткээнинде четпестерни дарый чайладып, септелге ажылдары канчаар чоруп турарын Улуг-Хем кожууннуң чагыргазының паблиги дамчыштыр дыңнадып турганы кайы быжыңда кандыг үрелиишкиннер барын илередиринге, септелге ажылдарын дүрген чорударынга дузалыг болган деп чугаалап болур.
Чижээлээрге, октябрь 1-ниң хүнүнде «Көк-Чыраа» КХН-ниң ажылчыннары биле Чуртталга-коммунал яамызының бригадазы Енисейская 3,15, Дружба, 48, 57, 52 дугаарлыг бажыңнарга септелге ажылдарын, октябрь 2-ниң хүнүнде «Көк-Чыраа» КХН-ниң ажылчыннары Гагарин кудумчуда 14, Саян-Шушенское 4 болгаш 8 дугаар бажыңнарга септелге ажылдарын чоруткан. Өске бажыңнарда база септелге ажылдары уламчылап турар.
Шагаан-Арыгга хоорайның чылыг, изиг болгаш соок суг четкилерин оперативтии-биле септээри тургустунуп келген байдалды шоолуг-ла экижитпес дээрзи чугаажок. Ынчалза-даа келир кышты чүгээр эртеринге ынанышты берип турар.
Шагаан-Арыгның чылыг, изиг болгаш соок суг, чуунду төгер четкилерин эң-не эргилээн участоктарын септээрин «Тыва Республиканың коммунал инфраструктура системазын 2023–2027 чылдарда модернизастаары» регион программазында киирген.
Ш.МОНГУШ.
Чуруктарны интернет четкизинден алган.
“Шын” №76 2024 чылдың октябрь 5