Шалыпчы айны чарлаан

Тыва Республиканың Чазааның август 20-де үндүрген айтыышкыны-биле август 20-ден сентябрь 20 үеде республикага мал чеминиң белеткелиниң шалыпчы айын чарлаан. Мал чемин хөйнү белеткеп алыр, ажылды дүрген болгаш организастыг чорудар талазы-биле хемчеглерни алырын кожууннарның болгаш сумуларның чагыргаларынга дааскан. Белеткеп алган мал чемин кадагалап шыгжаарынче, ооң шынарын баксыратпазынче кичээнгейни шыңгыырадырынче Чазактың айтыышкынында айыткан.

Мал чеминиң белеткелин организастыг эрттирериниң оперативтиг штавын Чазактың чанынга тургускан. Мал чеминиң белеткелиниң дугайында оперативтиг медээлерни неделя санында четверг хүнүнде Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем яамызынга кожууннар чагыргаларының көдээ ажыл-агый эргелелдери киирерин даандырган. Ол медээлерни массалыг информация чепсектеринге калбаа-биле чырыдар.

Тыва Республиканың Чазааның август 20-де үндүрген айтыышкынның күүселдезин ТР-ниң Чазааның Даргазының оралакчызы А.К. Моңгушка хүлээндирген.

А.К. Моңгуш барыын кожууннарга чедип, мал чеминиң белеткели-биле таныжып, көдээ ажыл-агыйларның удуртукчулары болгаш специалистери-биле ажылчын хуралдарны эрттирип, мал чеминиң белеткелиниң шалыпчы айында канчаар ажылдаарын сайгарып чугаалашкан.

Август 21-де байдал-биле алырга, Бай-Тайга кожуунда 358 га шөлде сигенни кестиргеш, 400 тонна ажыг мал чемин белеткеп алган.
Барыын-Хемчик кожуунда август 20-ге чедир 125 га черде сигенни кестиргеш, ооң 100 газындан 160 тонна сигенни бөлүп алган.

Чөөн-Хемчик кожууннуң чагыргазының медээлери-биле алырга, сиген шөлдериниң ниити хемчээли 14 000 га. Август 19-ка чедир ооң 2987 газында сигенни кескеш, 100 тонна ажыг люцернаны, 2587 тонна сигенни мал чеминге курлавырлаан. Оът-сигенниң дүжүткүрү 1 гадан 12 центнер. Кааңдаашкынныг бо чайның байдалынга ону багай эвес деп көдээниң ажыл-ишчилери санап турар. Хайыракан, Ийме, Баян-Тала сумуларда мал чеминиң белеткели шалыпкын чоруп турарын көдээ ажыл-агый эргелели дыңнаткан.

Бии-Хем кожууннуң девискээринге бо чайын оът-сигенниң үнгени багай эвес болганындан мал чеминиң белеткели өске кожууннардан эрте эгелээн. Келир кыжын малга сиген-ширбиил четчир болгаш артар болзун дээш, бии-хемчилер кызымаккай ажылдап турар. Чоокку хүннерге чедир ажыл-агыйлар 4418 тонна сигенни мал чеминге белеткээн. Бо республикада мал чеминиң белеткелиниң дээре көргүзүглериниң бирээзи.

Ш. МОҢГУШ белеткээн.

“Шын” №64 2024 чылдың август 24