Декабрь 26-да Кызыл хоорайның төвүнде Ленин кудумчузунга чаа школа автобустарының дүлгүүрлерин республиканың школаларының өөредилге эргелелдериниң даргаларынга тывыскан. Байырлыг ёзулалга кожууннарның школаларының өөредилге эргелелдериниң удуртукчулары, директорлар база чолаачылар киришкен. Ниитизи-биле 47 автобусту школаларга дамчыдып берген. Чамдык школаларның автобустары хөлүн эрттир эргижиреп, ажыглалдан үнген, өскелериниң ажыглаттынмас байдалда келгенин кожууннарда өөредилге талазы-биле удуртукчулар чугаалаан.
Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг дүлгүүрлерин тыпсып тургаш, чаа автобустар ыраккы суурларның өөреникчилеринге школаже эптиг болгаш айыыл чок орукту хандырар дээрзин демдеглээн.
“Тываның школаларының автопарыгын чаа автобустар-биле 9 дугаар чыл долдуруп турар бис. Ол дээрге федералдыг шиитпирлерниң боттанылгазы-дыр. Ооң артында чурттуң Президентизи Владимир Путин бар. Чедери берге Тожу, Мөңгүн-Тайга дээн ышкаш кожууннарның школаларынга тус черлерге тааржыр автобустарны берген. Спутник болгаш Мөңгүн микрорайоннарда чоокта чаа ажыттынган школалар база автобустарны алыр. Республиканың школа автопарыгын федералдыг төп-биле кады ыяап-ла күжениишкинниг уламчылаар бис. Дараазында чылын 25 школа автобузунга чагыгны киирер бис. Ажы-төлдүң айыыл чок чоруу – кол сорулга. Бистиң уругларывыска эки өөренирин, ада-иезин болгаш башкыларын дыңнаарын күзээр-дир мен. Бо кайгамчык болуушкун-биле силер бүгүдеге байырым чедирип, ажылыңарга чедиишкиннерни болгаш чорууңар чогунгур болурун күзедим” – деп, Владислав Ховалыг чугаалаан.
47 чаа школа автобустарын август 18-тен тура Россияның Чазааның дужаалы ёзугаар аңгылаан. Оларның иштинде 24 олуттуг ПАЗ маркалыг 10, 12 олуттуг ГАЗ маркалыг 4, 20 олуттуг ол-ла марканың 15, 24 олуттуг 14, 15 олуттуг УАЗ маркалыг 3 автобус бар.
Автобус бүрүзү чугула херек тахограф, дүргенин өйлээр кезек, чивеңнээш медээчи, чолаачыны кыйгырар кнопка, навигация херекселдери-биле чүмнеттинген.
Тес-Хем кожууннуң Берт-Дагның, Кызыл-Чырааның болгаш Самагалдайның 1 дугаар школазы база чаа автобустарны алган. Кожуунда шупту 8 школа бар. Школа бүрүзүнде бир-бир автобустар бар. Чамдык автобустарның хуусаазы эртип, эргижиреп турарын кожууннуң өөредилге эргелелиниң даргазының хүлээлгезин күүседип турар Елена Эртине демдеглээн. “Кожуунувус хары угда 3 школа автобузун алдывыс. Бистиң ажы-төлүвүске кыштың соогунда-даа аай-дедир аргыжарынга, янзы-бүрү маргылдааларже барып киржиринге таарымчалыг байдалды тургузуп берип турарынга сеткиливис ханызындан өөрүп, Чазак Даргазынга база Өөредилге яамызынга четтиргенивис илереттивис. Чыл санында автопаркты чаартып турары кончуг эки-дир” – деп, Елена Эртине демдеглээн.
Барыын-Хемчик кожууннуң Кызыл-Мажалык школазы хөй өөреникчилиг школалар санынче кирип турар. Амгы үеде ында 800 хире өөреникчи бар. Чаңгыс ПАЗ маркалыг автобус ынча өөреникчиге чедишпес дээрзин ооң директору Болат Бегзи чугаалаан: “Немей 17 олуттуг бир улуг автобусту алганывыска, аажок өөрүп тур бис. Чүгле өөредилге үезинде эвес, а чайгы үеде чанывыста дыштанылга лагеринге база уруглар аргыштырарынга ол кончуг ажыктыг болур”.
Эрзин кожууннуң хары угда 6 школазы шупту тус-тузунда автобустарны алганы Чаа чыл байырлалының бүдүүзүнде уругларга канчаар-даа аажок улуг белек болган дээрзин өөредилге эргелелиниң даргазы Александр Кур демдеглээн: “Бөгүн биске аажок улуг байырлал болуп тур. Уругларны аргыштырарынга таарымчалыг байдалды тургузуп берип турары канчаар-даа аажок өөрүнчүг-дүр”.
Автобустарны дараазында чүүлдерге даянып хувааганын Тываның Чазаанга чугаалаан. Бир дугаарында, чыл төнчүзүнге чедир тудуп доозар деп планнаттынган чаа школалар, оон ыңай автобустарының байдалы баксыраан школалар алган. Ийи дугаар оочурда транспорттарының ажыглаар хуусаазы эрткен школаларга берген. Үш дугаарында, өөреникчилер саны көвүдээн өөредилге черлеринге, ылаңгыя республиканың төп кожууннарында школаларга дамчыткан.
Тываның школа автопарыгында ниитизи-биле 2016 чылдан тура 237 автобус бар. Ооң кырындан бо чылын 47 автобус немешкен. Амгы үеде республиканың школаларында автобустар бүрүнү-биле четчелеттинген. Чүге дээрге чылдың-на тускай программа-биле автопарк чаарттынып турар.
Чаа автобустар алган кожууннарның өөредилге адырының удуртукчуларының өөрүшкүзүнге кыштың чыккылама соогу-даа шаптараазын болбаан. Өөреникчилери-биле ам-даа улай маргылдааларга идепкейлиг киржирин олар аазап турганнар.
Чыжыргана СААЯ.
Ада Тюлюштуң тырттырган чуруу.
«Шын» №100 2024 чылдың декабрь 28