Улуг-хүнде садыгга картофель садып алыр дээш, чеде бээримге, «Египеттен келген» чаа картофель бар болду. Өске картофельдерден өртээ-даа чиик боорга, бир шылыргай хапты барык долдур, 3 кг ажыгны аптым.
Садыгдан чанып олурарымга, орукка Шупту-Билир деп эжим таваржып келди. Чоокшулап олургаш-ла, хап долдур чүнү садып алдың деп, боду-ла айтыра берди. «Египет картофели садып алдым» — дидим. Хапты бакылай каапкаш: «Ийе, шынап-ла, Египет картофели-дир» — дээш, мону хайындырарыңда, сугга чуггаш, картын картавайн, доорап алыр сен шүве диди. «Мен шуптузун билир-ле болгай мен. Бо картофельдиң эки амданы (витамини) кежинде болдур эвеспе. Мээң школага ботаника, биология башкылап турганымны билир-ле болгай сен» — депкеш, арлы берди.
Уткуй Болат-оол келгеш:
— Шупту-Билирни көрдүң бе? — деп айтырды.
— Мырыңай чаа садыгже эрте берди — деп харыыладым.
— Хамык чүве хайтаткан кончуг сойлук — депкеш, хөлчок хорадааны илдең, даянгыыжын содуңнады октагылап, барык маңнай аарак чорупту.
Савар-оол ирей-кадайны көөрүмге, аразында изиг-изиг бир-ле чүве маргыжып чоруп олурлар. База-ла Шупту-Билирни айтыргаш, доктаавайн-даа, канчап тудуп аарыл кончуг куурумчуну деп эртилер.
Бажынга келгеш, эът доораш, сакпың долдур ристиг, картошкалыг быдаа кылдым. Картофельди чуггаш, кежин картавайн, Шупту-Билирниң чугаазын езугаар чаагай амданы картында болгай дээш уруптум. Быдаа болу бергенде, көөрүмге, чамдык доораан картофельдерниң карты быдааның кырында салдап турар болду. Мен-даа тоовайн, чаагай амданны кежинде-ле болгай дээш, 2 аякты ижип алдым. Удаваанда кадай, уруглары-биле хүндүскү кинодан кээрге, «Быдаа кылып калдым, ам-даа изиг хевээр боор» – дээримге, эр хей деп мактап калды. Улузум холдарын чуггаш, кухняже мурнун былаажып эртип турда: «Мен шыдыраа клуву баарым ол-дур»– дээш үнүптүм.
Орай кээримге, иешкилер шимээн чок удаан болду. Демги быдаамны соодукчуда суп каан, ол-ла хевээр, харын-даа картофель карты кырында хөй салдап турар болду.
Даартазында кадай: «Ол быдааңны чааскаан төндүр ишпээн шааңда өске чем чивес сен» — деп шыңгыы доңгулда берди. Чөпшээрештим.
Кежээ ажылдан кээримге, база-ла ол быдаам. Шупту-Билирге хорадап, кулугурга канчап таваржыйн деп бодап чыткаш, удуй берген болдум.
Сорук-оол ООРЖАК.
Сукпак суур.
"Шын" №42 2023 чылдың июнь 10