Декабрь 26-ның хүнүнде уругларга кайгамчык чараш байырлыг хемчег – Тыва Республиканың Баштыңының Шивижигежи болуп эрткен. Ук хемчегже бүдүн республикадан 1000 уругну чалаан. Олар кымнарыл дизе, тергиин эки өөредилгелиг школачылар, чогаадыкчы болгаш угаан-биле ажылдаар мөөрейлерге, олимпиадаларга, фестивальдарга, спортчу маргылдааларга тергиин эки көргүзүглерлиг болганнар, школаның болгаш хөй-ниитиниң амыдыралынга идепкейжилер, өскүс, кадыы кызыгаарлыг база ТШО киржикчилериниң уруглары хамааржыр.
Уругларны ийи аңгы бөлүкке чарып алгаш, байырлыг хемчегни эрттирген. Хүннүң бирги чартыында ыраккы кожууннардан келген уругларга байырлалды эрттирген. Ийи дугаар бөлүкке чоок кожууннардан, оларның иштинде Кызыл кожуун база Кызыл хоорайның тергииннери байырлалга келгеннер. Ырак кожууннардан тергиин өөреникчилерин чалап турар үеде уругларның айыыл чок чоруун хандырары-биле, оларның аай-дедир чоруур автобузундан эгелээш, чемнениринге чедир бүгү-ле эптиг байдалды республиканың Өөредилге яамызы организастаан. Ол ышкаш республиканың яамылары тус-тузунда үлүг-хуузун киирип демнешкеннер. Республиканың уруглар эмнелгезиниң педиатр эмчизи Чейнеш Куулар: “Республиканың уруглар эмчизи чылдың-на Чаа чыл байырлалдарының үезинде бүдүн республиканың болгаш Кызыл хоорайның уругларын хайгаарап турар.
Уруг бүрүзү байырлалче кээр мурнунда чурттап турар чериниң аайы-биле ковид анализин дужаап алгаш, кадык деп шынзылгалыг келир. Ол ышкаш ковидке болгаш чидиг респираторлуг аарыгларга удур санитарлыг хемчеглер база сагыттынып турар” – деп чугаалаан.
В. Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театрының көрүкчүлер залынга уруглар чыглып келирге, Тываның Баштыңының оралакчызы Орлан Сарыглар уругларга байырын чедирип, сөстү алган:
“Эргим, уруглар! Бөгүн менде Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгның мурнундан силерге байыр чедирер хүлээлге дүшкен. Эрткен чылда канчаар-даа аажок кызып ажылдаан, өөренген, ада-иеңерге, кырган-ава, кырган-ачаларыңарга дузалажып, амыр эвес чүүлдерни ажып эрткен силер. Силерге чоргаарланып тур бис. Ында башкыларыңарның үлүг-хуузу база улуг. Ол дээш өөрүп четтиргенивисти илередип каалыңар. Силерге дендии ынак бис. Силер ам база делегейге оон-даа экини кылыр силер. Республикавыстың келир үези силер. Мурнуңарда амгы үениң технологияларының улуг-улуг аргалары ажыттынып турар. Аңаа чедиишкинниг болур деп бодаар болза, эки кызып өөренир, чедиишкинниг болур. Мурнуңарга чаа-чаа ажыдыышкыннар, өөрүшкү хөй болзун. Шуптуңарга быжыг кадыкшылды, өөредилгеңерге чедиишкиннерни, күзелдериңер бүдерин күзедивис”.
Чаа чыл дээрге өг-бүле байырлалы болганда, байырлалды кижи бүрүзү өг-бүлези биле эрттирерин күзээш, уругларның өг-бүлелеринге чаагай чорукту болгаш чедимчелиг амыдыралды ол күзээн.
Ооң соонда “Салтан хаанның дугайында” шиини тыва дыл кырынга көргүскен. Тыва дылды сайзырадыр дугайында чидиг айтырыгның көдүрлүп турар үезинде уругларга шиини тыва дылга көргүскени кончуг эки болган.
Улаштыр театрның ийиги каъдынга кайгамчыктыг солун хөгжүмнүг көргүзүгнү В. Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театрының артистери болгаш волонтёрлар бараалгаткан.
Байырлалдың төнчүзүнде чалаткан уруг бүрүзү Тыва Республиканың Баштыңы Владислав Ховалыгның белээн алганнар.
Тываның Баштыңының Шивижигеш байырлалы республикада уругларның бедиктерже чүткүүр сеткил-хөөнүн оттуруп, оларга ам-даа улай сайзыраарынга идигни берип, эш-өөрүнүң аразынга үлегер-чижек болур арганы берип турар онзагай хемчег болуп турар. Ук байырлалче чалатканнарның аразындан келир үеде Тываның төлептиг кижилери үнүп болурун демдеглеп турар. Тываның келир үези өзүп олурар салгалда болганда, тергиин өөредилгелиг, идепкейжи уруглар санын көвүдедири күзенчиг.
Чыжыргана СААЯ.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруктары
“Шын” №99 2023 чылдың декабрь 27