Сентябрь 4-те Кызылдың Улусчу чогаадылга бажыңынга «Шын» солуннуң 100 чыл оюнга тураскааткан байырлыг хурал бедик деңнелге, хей-аът көдүрлүүшкүннүг болуп эрткен. Аңаа Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг, РФ-тиң Федерация Чөвүлелинде Тывадан сенатор Шолбан Күжүгет, РФ-тиң Күрүне Думазының депутады Айдың Сарыглар, ТР-ниң Дээди Хуралының депутады Белекмаа Муңге, ТР-ниң ИХЯ-ның, Тываның Красноярскыда төпчүткен каайлы албанының, ТР-ниң Прокуратуразындан болгаш яамы-ведомстволардан удуртукчулар, кожууннардан төлээлер дээш өске-даа чалаттырган аалчылар хөй киришкен. Оон аңгыда өске чылдарда ажылдап чораан көскү күрүне болгаш хөй-ниити ажылдакчылары, тыва журналистиканың хоочуннары, сураглыг артистер болгаш чогаадыкчы бөлүктер тыва чоннуң хүндүткелдиг ”Шын” солунунуң төөгүлүг байырлалының күзенчиг киржикчилери болган.
Байырлалдар эгезинде игилге чараш аялга ойнаары чаңчыл болу берген-даа болза, бо удаада Тываның улустуң хөөмейжизи Андрей Монгуштуң ойнап күүсеткен уянгылыг аялгазы чыылганнарны 100 чыл бурунгаар эрги Тываже аян-чорук кылырынче чалаан ышкаш сагындырган. Чүге дээрге 100 харлап турар “Шын” солун Тываның төөгүзү-биле тудуш, бо үе дургузунда кадыг-берге чылдар турган-даа болза, тура-соруу быжыг, сүлдези бедик болгаш мынчага чедир үзүктел чок чонга бараан болуп парлаттынып турары-биле онзагай.
Өгбе солуннуң 100 чыл оюн демдеглээн байырлыг хуралга Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг сөс ап, чыылганнарга байыр чедиргеш, “Шын” солун тыва бижиктиң болгаш чогаалдың тургустунарынга болгаш сайзыраарынга, чоннуң культурлуг бот-тускайлаңын хевирлээринге, төрээн дылын кадагалап арттырарынга улуг рольду ойнаанын, солунга хөй чылдарда ажылдап чораан журналистерден хөй чогаалчылар, алдарлыг чогаадыкчы ажылдакчылар, журналистер үнгенин болгаш бүгү Тываның культуразында ооң ужур-дузазын онзалап демдеглээн: «Ада-иелеривистиң номчуп чораан солунун бис база бистиң ажы-төлүвүс номчуп чоруур. “Шын” солун төрээн дылывысты, культуравысты болгаш ужур-чаңчылдарывысты кадагалап арттырарынга база хөгжүдүп сайзырадырынга улуг ужур-дузалыг» – деп чугаалааш, Чазак Даргазы тыва журналистикага үре-түңнелдиг ажылы дээш дараазында шылгарааннарга күрүне шаңналдарын тывыскан:
ТР-ниң Чазак Даргазының Өөрүп четтириишкин бижиктерин “Шын” солуннуң корректору Алена Лагбы, улуг корреспондентилер Айдың Ондар, Чыжыргана Саая, “ТываМедиаБөлүк” информастыг агентилелдиң улуг корреспондентизи Шончалай Ховалыг, реклама килдизиниң даргазы Белек Ооржакка тывыскан.
"ТАР-ның тургустунганындан бээр 100 чылы" медаль-биле “Шын” солуннуң хоочуну, ТР-ниң Чазааның массалыг коммуникациялар болгаш массалыг информация департаментизиниң килдис эргелекчизи Айлаң Монгушту, “ТАР-ның ССРЭ-ге эки тура-биле каттышканынының 80 чылы” медаль-биле “Шын” солуннуң үндүрүкчү редактору Алдынай Аракчааны шаңнаан.
Хөй чылдарда тыва журналистиканың хөгжүлдезинге киирген үлүг-хуузу дээш “Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы” хүндүлүг атты “Шын солуннуң кол редактору Сайлык Монгушка, “Тыва Республиканың алдарлыг журнализи” хүндүлүг атты “Шын” солуннуң улуг корреспондентизи, Тываның журналистер эвилелиниң баштаар чериниң даргазы Карина Монгушка, “Тыва Республиканың мурнунга ачы-хавыяазы дээш” медаль-биле “Шын” солуннуң улуг корреспондентизи Шаңгыр-оол Суваңны шаңнаан.
Юбилейлиг байырлал үезинде «Шын» солуннуң ажылдакчыларының үрде манааны белек – «Лада Веста» машинаның сертификадын тыпсып, ол машина-биле редакцияның ажылдакчылары Тываның булуңнарын хала чокка кезип, чурттакчыларның, болуушкуннарның дугайында чугаалап бээрин Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг күзээн.
Болган байырлыг хемчегге база бир туруп көрбээн солун чүүл ТР-ниң Чазак Даргазы Владислав Ховалыгга “Шын” солуннуң 100 чылы” юбилейлиг медальды редакция мурнундан хоочун журналист Шаңгыр-оол Суваң кадап берген.
Юбилейлиг байырлалда өске-даа байыр чедириишкиннери хөй болган: РФ-тиң сенатору Шолбан Күжүгеттиң, РФ-тиң Күрүне Думазының депутады Айдың Сарыгларның өөрүп четтириишкин бижиктери-биле “Шын” солуннуң хоочуннары Аный Демир-оол, Чойгана Мачык, Елена Монгуш, Людмила Монгуш, Елизавета Барыска, “ТываМедиаБөлүк” ПБ-ниң фотокорреспондентизи Буян Ооржак, чурук, дизайн, корректура килдизиниң даргазы Алдынмаа Тюлюш шаңнаткан.
ТР-ниң Дээди Хуралының Даргазының Өөрүп четтириишкин бижиктери-билехоочун журналист Светлана Балчыр, “Шын” солуннуң өрүкчү оператору Алимаа Ооржак, корректору Айлана Ооржак, “ТываМедиаБөлүк” ПБ-ниң менеджери Оюмаа Монгуш, оргкилдистиң консультантызы Долаана Донгак, чолаачылары Юрий Күжүгет биле Алдын Монгушту шаңнаан. ТР-ниң Дээди Хуралының Даргазының Хүндүлел бижии-биле “Шын” солуннуң хоочуну Вера Куулар, улуг корреспондент Чыжыргана Саая болгаш солуннуң өрүкчү оператору Аржана Чамзырын шаңнаткан. Шаңналдар үезинде ТР-ниң Культура яамызының мурнундан “Шын” солуннуң коллективинге Чагытай хөлде дыштанылга баазазынга 2026 чылда халас дыштаныр сертификатты тывыскан.
Чүс чыл оюн демдеглээн солуннуң редакциязы тыва журналистиканың хөгжүлдезинге үлүг-хуузун киирген хоочуннарга боттарының талазындан белек кылдыр “Шын” солуннуң 100 чылы” юбилейлиг медальды белеткеп кылдырткан. Ооң төлевилелин Тываның улустуң чурукчузу Начын Шалык ажылдап кылган. Мөңгүн-биле чайырлаан өлчей удазынын көргүскен медальда “Шын” солуннуң 100 чылда 5 аңгы адын киир бижээни дыка онзагай, чараш болгаш көрүштүг болганын ооң баштайгы эдилекчилери үнелеп көрген. Оларга СЭКП Тыва обкомунуң бирги секретары Григорий Ширшин, Тываның бирги Президентизи Шериг-оол Ооржак, партия-совет ажылының хоочуну Алдын-оол Канзай, медальдың төлевилелиниң автору Начын Шалык, "Шын" солуннуң амгы коллективиниң кежигүннери, солуннуң хоочуннары Галина Монгуш, Тамара Калчан, Кунзенмаа Монгуш, Кара-Күске Чооду, Василий Балчый-оол, Таисья Монгуш дээш өскелер-даа.
Республиканың тыва дылда эң-не кол солуну – “Шын” солуннуң 100 чыл оюн демдеглээн байырлыг хуралга “Шын” солун мээң амыдыралымда” деп мөөрейниң тиилекчилеринге шаңналдарны база тывыскан (оларның аттарын 33 дугаарлыг солуннуң үндүрүлгезинде парлаан).
Ниитизи-биле юбилейлиг байырлал дыка онза эрткен дээрзин аңаа киржип барган улус шупту демдеглээн. Ылаңгыя “Саян” күрүнениң хөгжүм болгаш танцы театрының чараш оюн-көргүзүү, Тываның улустуң артизи Станислав Ириль болгаш В.Халилов аттыг күрүне филармониязының аныяк ыраажылары Елена Куулар, Экер Кара-Сал, Тываның улустуң хөөмейжизи Андрей Монгуш 100 харлаан чоннуң солунунга улуг хүндүткелин илередип, ёзулуг байырланчыг шинчи кииргени дыка-ла магаданчыг болган.
Кайгамчык чараш төөгүлүг байырлалды организастап эрттиришкен Тываның Чазаанга, ТР-ниң Культура яамызынга, Кызылдың Улусчу чогаадылга бажыңының удуртулгазынга, сураглыг артистерге болгаш бүгү-ле киржилгелиг чонувуска өөрүп, шуптузунга курлак чедир мөгейип, солуннуң редакциязының мурнундан четтиргенивисти илередип тур бис.
Сорунза МОНГУШ.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруктары.
“Шын” №35 2005 чылдың сентябрь 11