Ооң мурнунда чылга деңнээрге, 2023 чылда Тывада социал бүдүрүлге эрге-байдалын алган биче болгаш ортумак бизнес субъектилериниң саны ийи катап көвүдеп, 17 бүдүрүлге ону алган.
Республиканың экономиктиг сайзырал яамызы күрүне деткимчезиниң бүдүн пакединче – акша грантызындан эгелээш, үндүрүглер, эт-хөреңги болгаш өске-даа чиигелделерлиг социал сайгарлыкчы чорук адырында бизнести ажыткан төлевилелдер шилиир комиссия бодунуң ажылын түңнээн.
Ведомство социал-сайгарлыкчы чорук төлевилелдери ийи катап өскенин эки чедиишкин деп санаан. Дөрт чыл бурунгаар социал бизнести деткиир федералдыг программа чаа-ла эгелеп турда, Тывада ындыг негелделерге дүгжүп турар чүгле чаңгыс бүдүрүлге турган – көөрү багай инвалидтер ажылдап турар Кызылдың өөредилге бүдүрүлгези.
2021 чылда социал эрге-байдалын Тываның биче болгаш ортумак бизнезиниң 8 субъектизи бадыткаан. Ону алыр дизе, оода бир негелдеге албан дүгжүр ужурлуг. Бирээде, ажылчын олуттарның чартыындан эвээш кезиинче инвалидтерни хаара тудуп, төлептиг акша шалыңны төлээр. Хуу сайгарлыкчы хөлезилээн ажылчыннары чок-даа болза, боду инвалид кижи болза, ындыг эрге-байдалды тыпсырын 2022 чылда киирген.
Ийиде, социал кошкак байдалда хамаатылар ажылдап турар бүдүрүлгени социалдыг деп база санаар. Оларның бүдүрген продукциязын садып-саарганындан кирген орулга ниити түңнүң чартыындан эвээжевес ужурлуг. Үште, кажан бүдүрүлге азы сайгарлыкчы кижи социал кошкак улуска, чижээ аарыг кижилерге реабилитация дериг-херекселдери бүдүрүп азы ачы-дузазы көргүзүп турар болза.
Дөрткү негелде – бизнес социал айтырыгларны шиитпирлеп база ниитилелге ажыктыг сорулгаларны чедип алыр дээш ажылдап турар болза. Чижээ, уруглар дыштанылгазын, назы четпээннер өөредилгезин организастаары, волонтерларны белеткээри дээш, өске-даа ажылдар аңаа хамааржыр.
ТР-ниң Экономиктиг хөгжүлде яамызы социал бүдүрүлгелерниң регионалдыг реестринче билдириишкин берген 20 ажыг кордакчыдан айыттынган критерийлерге дүгжүп турар17 бүдүрүлгени шилип алганын чугаалаан. 3 компания санынче — Кызылдың ӨББ, «Салчак» хөгжүм чогаадылга лабораториязы, «Алдар» КХН, ол ышкаш элээдилерге психологтуг дуза төвү, уруглар тренерлериниң школазы база аваларны быжып база даарадып өөредир черлер дээш, аңгы-аңгы төлевилелдерлиг 14 хуу сайгарлыкчы бар.
Тывада социал бүдүрүлгелер саны элээн көвүдээн-даа болза, биче болгаш ортумак бизнес субъектилериниң ниити үлүүнде кудуку черни ээлеп, бүрүткеттинген бүдүрүлгелер саны чүгле 0,21 хуу болуп турар. Ындыг болзажок республиканың ол көргүзүү российжи ортумак көргүзүгден бичии-ле улуг, азы БОС-туң 5,9 млн субъектилеринде 10 муң социал бүдүрүлге бар, азы 0,17 хуу хирези. Ынчангаш Россияның болгаш регионнарның эрге-чагыргалары бизнести күрүнеден деткиир угланыышкынны ам-даа сайзырадыр планныг.
Тываның сайгарлыкчылары «Тыва Республикада биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чорукту хөгжүдериниң дугайында» регионалдыг хоойлудан социал бүдүрүлге эрге-байдалын канчаар алырын билип ап, ынаар кордап болур. ТР-ниң Экономиктиг хөгжүлде болгаш үлетпүр яамызы «социал бүдүрүлге» эрге-байлдалче документилерни дараазында адресте хүлээп турар: Кызыл хоорай, Чульдум кудумчузу, б. 18, каб. 235, 2-ги каът. Специалистерниң тайылбырын бо телефоннардан ап болур: 8(39422) 9-76-40, 9-76-51.
ТР-ниң Чазааның парлалга албаны.