Кызылга август 25–28 хүннеринде “азия төвүнүң кубогу–2023” бүгү-делегей чергелиг сумога эр улус аразынга маргылдаа болуп эрткен.
Бо хүннерде “Сүбедей” спорт комплекизинге болган маргылдаага 10 ажыг чурттардан сумонуң билдингир мөгелери киришкен.
2022 чылда Тывага бир дугаар улуг хемчээлдиг ындыг маргылдаа болган соонда, Тыва Республиканың удуртулгазы болгаш Россияның Сумо федерациязының президентизи Роман Илиев бо маргылдааны чаңчылчыдып алырын шиитпирлээн.
Бо удаада маргылдааның организакчылары РФ-тиң Спорт яамызы, Россияның Сумо федерациязы, Тыва Республиканың Спорт яамызы болуп турар. Спорт сайыды Субудай Монгуштуң дыңнатканы-биле алырга, маргылдаага беш делегей чемпиону киржип чедип келген.
“Маргылдааның шаңнал фондузу спортчуларга тиилелгеже чүткүүрүнге база улуг идигни берип турар. Чүге дээрге 500 муң рубль түңнүг шаңналды хүн бүрү ойнап ап турбас болгай. Ынчангаш Россияның Сумо Федерациязынга четтиргенивис илередир-дир бис.
Киржикчилерге хамаарыштыр чугаалаарга, ниитизи-биле 200 ажыг спортчулар киришкен. Оларның аразында Моол, Кыргызстан, Грузия, Азербайджандан болгаш Россияның Москва, Крым, Краснодар, Хакасия, Якутия болгаш Тывадан мөгелер киржип турар” – деп, Субудай Монгуш чугаалаан.
Ол ышкаш бо маргылдааның кил аайы-биле тиилекчилериниң шаңналдарының хемчээли база эрткен чылга көөрде улгаткан: 70, 77, 85, 92, 100, 115 болгаш оон-даа аар килдиг спортчулар аразынга тиилекилер 50 муң рубльди, ийиги чергениң шаңналы – 30 муң рубль, үшкү чергениң шаңналы 20 муң рубль болуп турар.
Шак мындыг улуг хемчээлдиг турнир эрттиреринге шилилгени чүге Тывага бергенил деп айтырыгга Россияның Сумо федерациязының президентизиниң чөвүлекчизи Игорь Павлюк: “Чүге дээрге сумо болгаш өске-даа хүреш хевирлериниң кончуг эки сайзырап турар база бир төвү болурундан аңгыда, РФ-тиң эң-не спортчу регионнарының бирээзи, хүрешке ынак болгаш ону алдаржыдып турар республика-дыр” – деп, ол харыылаан.
Солун чүве, спортчу эксперттерниң хөй кезии эң-не шыырак сумо мөгелерин Тывада белеткеп турар деп санап турар. Ооң бадыткалы, Россияда эртип турар сумо хүрештеринге Тывадан мөгелер бо-ла тиилелгелиг черни чаалап ап турар. Бо удаада «Азия төвүнүң Кубогу–2023-түң» кил аайы-биле тергиин чемпиону, алдын болгаш мөңгүн медальдарны Тываның мөгелери Айдың Монгуш биле Юрий Кызыл-оол чаалап алганнар. Турнирниң хүлер медалынга Моолдан Нямсамбуу Баттулга төлептиг болган.
Хапсагайга кашпагайлар тиилээн
Турнирниң ийиги хүнүнде 75 болгаш оон аар килдиг мөгелер аразынга якут чоннуң национал хүрежи “Хапсагай” болуп эрткен. Ону Саха Республиканың (Якутия) мөгелери болгаш Россияның Хапсагай федерациязы организастап эрттирген.
75 килдиг мөгелер аразынга 32 спортчу хүрешкен, оларның аразынга алды якут мөге киришкен. Түңнелинде, Тывадан билдингир мөге, хостуг хүрешке делегей чергелиг спорт мастери Начын Куулар түңнел оюнда 2:1 санга якут мөге Тимур Николаевти арыг ойнап алган.
75 килден аар килдиг мөгелер аразынга 45 кижи, оларның аразынга алды якут мөге киришкен. Түңнел оюнда Тываның мөгези Айдың Монгуш якут мөге Даниил Ивановту арыг октааш, чемпион болган.
Карина МОНГУШ.
Чуруктарны интернеттен алган.
"Шын" №64, 2023 чылдың август 30