Колхоз турар чылдарында суурум хөй янзы адырларлыг, сайзыраңгай ажыл-агыйлыг, тура-соруктуг ажыл-ишчи чоннуг турганын магадаар мен.
Өскен төрээн Берт-Даг суурумга чеде бээр мен, ооң агаарын тынарымга эргимин чүү дээр! Хөрек ишти хозай бээр, сагыш хөөн сергей бээр! А кежээликтей хадымырлаан чымчак салгын-сырыны кижиниң арын-шырайын хоюңнадыр эргеледип, чассыдып тургулаар. Төрээн хемим Теректиимниң шулурткайнып, кыйгырадыр агып чыдар даажы сагыш-сеткилимни чайгаар-ла сактыышкыннарже хөөннептер: суурнуң кудумчулары, ында баштайгы туттунган бажыңнар, кол кудумчузун дургаар Чаш-Тал уунче агып баткан болгаш суурну кежилдир тускай туткан бугалар унун дургаар аккан дамырак суглар, (шаанда хемчигештер) хөй-ле төөгүнү шыгжап чыдар. Ол-ла бүгү мээң “Төрээн суурум Берт-Даг” деп шүлүүмнүң алыс дөзү болган. Мээң бо шүлүүмге аялганы Тыва Республиканың культуразының алдарлыг ажылдакчызы, Россияның Композиторлар эвилелиниң кежигүнү Владимир Бюрбюевич Серен бижээн. Ырының баштайгы күүседикчизи – Тыва Республиканың алдарлыг артизи Айзана Чылбак-оол.
Төрээн суурум Берт-Даг
Теректиг-Хем унун
Дески хээлей сырып,
Мотор биле хирээ
Маргышканзыг турган.
КОЖУМАА:
Эрткен хөглүг чылдар
«Эртинезин» шыгжаан.
Төөгүзү байлак
Төрээн суурум Берт-Даг.
Баян өткүт үнү
База хөгжүм-ыры
Кудумчулар санай
Куттулуп-ла турган.
КОЖУМАА:
Эрткен хөглүг чылдар
«Эртинезин» шыгжаан
Төөгүзү байлак
Төрээн суурум Берт-Даг.
Хову, шынаа, шөлде
Хоор тараа чалгаан.
Малчын, хойжу, саанчы
Мактал йөрээл ырлаан.
КОЖУМАА:
Эрткен хөглүг чылдар
«Эртинезин» шыгжаан.
Төөгүзү байлак
Төрээн суурум Берт-Даг.
Ак-ла Хая кедээр
Аң-мең турлаа болган.
Ак-ла-Бедик чоргаар
Амыдырал алгаан.
КОЖУМАА:
Эрткен хөглүг чылдар
«Эртинезин» шыгжаан.
Төөгүзү байлак
Төрээн суурум Берт-Даг.
Шалып ишчи чонун
Салгалдары дөзээн.
Сайзыралче баскан
Чашкы шаамның сууру.
КОЖУМАА:
Эрткен хөглүг чылдар
«Эртинезин» шыгжаан.
Төөгүзү байлак.
Төрээн суурум Берт-Даг.
Омск, 2013 чыл.
Александр ШОЮН,
Россия Федерациязының алдарлыг журнализи, Тес-Хем кожууннуң Хүндүлүг хамаатызы.
Чурукту интернеттен алган: yandex.ru/images/sea...
“Шын” №36 2025 чылдың сентябрь 18