2025 чылдың бирги чартыында республиканың көдээ ажыл-агый адырының түңнелдериниң, бо чылдың төнчүзүнге чедир сорулгаларының дугайында Тыва Республиканың Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем яамызының коллегиязынга чугаалажып көрген.
Республиканың көдээ ажыл-агый адырында байдал болгаш сорулгалар мындыг янзылыг болган.
Агроүлетпүр комплекизи республиканың экономиказының кол адырларының бирээзи, ында Тываның чурттакчыларының 55,3 хуузу азы 180 муң кижи ажылдап турар. Көдээ ажыл-агый организацияларының ниити саны 175, тараачын-фермер кооперативтерниң болгаш хууда бүдүрүлгелерниң саны 1081, хууда дузалал ажыл-агыйларның саны 22 муң (көдээде өг-бүлелерниң 34 хуузу).
Бүдүрүп үндүрген көдээ ажыл-агый продукциязының ниити хемчээли 1,76 млрд рубль, ооң иштинде чер ажыл-агыйының продукциязы 217 млн рубль, мал ажыл-агый продукциязының хемчээли 1,54 млрд рубль.
2025 чылдың июль 1-де байдал-биле, Тывада 211,22 муң баш мыйыстыг бода мал, 917,4 муң шээр мал (хой, өшкү), 115,58 муң чылгы мал, 306 теве, 2206 санныг ивилер бар.
Республиканың көдээ ажыл-агый адырының мурнунда 2025 чылдың төнчүзүнге чедир дараазында кол сорулгалар:
— көдээ ажыл-агый продуктуларының өртектерин чогумчудары;
— Улуг-Хем кожуунда ногаа аймаа болбаазырадыр цехтиң тудуун доозары;
— шээр малдың болгаш ивилерниң чизезин доозары;
Кол сорулгаларның бирээзи – мал чемин келир кыжын малга четчир кылдыр белеткээри. Мал чеминиң белеткелиниң ажылын уштап-баштаар ведомстволар аразының штавын тургускан, август 1–10 хүннеринде хол кадыыры-биле сиген кезер бригадаларның аразынга мөөрейлерни организастап эрттирер.
“АҮК комплекизинде кадрлар” федералдыг төлевилел ёзугаар Таңды кожуунда Балгазын суурга агротехнологияның 2 класстарын ажыдар.
Тускай шериг операцияның киржикчилерин деткиири:
— ай санында 100 килограмм эътти чорудар;
— «Агромотиватор» грантының федералдыг акша-хөреңгизи-биле тускай шериг операцияның хоочуннарынга немелде деткимчени көргүзери.
2025-2030 чылдарда хой болгаш өшкү ажыл-агыйын хөгжүдериниң Комплекстиг планының хемчеглери ёзугаар хой болгаш өшкүнү уксаажыдарының хемчеглерин улаштыр боттандырар.
Эътти болбаазырадып турар моол бүдүрүлгелерден эътти республикаже киир сөөртүрүнүң планын (орук картазын) Тыва Республиканың Баштыңы Владислав Ховалыгның даалгазы-биле ажылдап кылыр.
Суггарылга системаларын катап тургузуп, ажыглалга киирер ажылды уламчылаар.
Ш. МОҢГУШ белеткээн.
Чурукту Көдээ ажыл-агый яамызының арнындан хоолгалаан.
“Шын” № 30 2025 чылдың август 7