Өөредилге черин дооскаш, өскен-төрээн чуртунга ажыктыг болуксаар изиг күзел бар-даа болза, ажылдаар олут чок болганы-биле аныяктар бо-ла өскээр чоруур ужурга таваржы бээри чажыт эвес. Шак ындыг байдалга Начын Иргит база таварышкан. Ынчалза-даа ол төрээн суурун кагбаан.
Начын Аяс-оолович Омск хоорайга колледж дооскаш, автомеханик мергежилди чедип алган. Мергежилиниң аайы-биле ажылга тургустунары болдунмаан-даа болза, төрээн сууру Мугур-Аксынга туризм талазы-биле сайгарлыкчы чорук ажыдар арганы тып алган. Ындыг шиитпир кылырынга, студентилеп турган үезинде, ооң чаңгыскурсчуларының Тываның чараш бойдус-чурумалын сонуургаар, келиксээр турганы идиг болган. Мөңгүн-Тайга кожууннуң чонну ажылга хаара тудар төвүнде бодун ажыл-биле хандыртынар (самозанятость) күзелдиг улуска деткимче берип турар дугайында чарлалды номчааш, бизнес-планны кылгаш, чогуур документилерин киириптерге, тус черниң удуртулгазы ооң ажыдып алыксап турар сайгарлыкчы чорук дугайында бодалын деткээш, 250 муң рубль күрүне деткимчезин берген. Ол акша-биле Начын 10 кижиге таарыштыр майгыннар, рюкзактар болгаш альпинистерниң дериг-херекселин, тыва өгнүң амдыызында кол өзээн садып алыр аргалыг болган. Тоолайлыгдан Ак-Хөлге чедир 3 хонук дургузунда чадаг кылаштаар маршрутту туристерге таарыштыр кылып алган. Ону кылырда, бүгү талазын өөренип көргеш, соңгаартан келген аян-чорукчуга чүгле чараш бойдусту көргүзеринден аңгыда, Тоолайлыг болгаш Каргыда чурттап турар малчыннарның ажыл-амыдыралын болгаш тыва ак чемни канчаар кылырын таныштырар сорулганы база салган.
Бир-тээ, туристерни бойдустуң чараш, чурумалдыг черлеринге чедирер болганда, оларга чараш чуруктар албан херек апаарын билгеш, чурук тырттырыкчызы эжи Чиңгис Монгушту база эвилелдеп алган. Ынчалдыр ийи эжишки ажылдаа-ла чаа бир чыл болган. Ол үениң дургузунда коронавирус хамчыктыг аарыгның нептереп турган үези чаа сайгарлыкчы чоруун эгелээн аныяктарга шыңгыы шаптараазынны тургускан. Ынчангаш амдыызында 23 туриске төрээн чериниң онза чараш бойдузун көргүзер аргалыг болганнар. Ажылдап алган орулгазының 4 хуузун үндүрүг албанынга төлээрин база утпайн, үе-шаанда төлеп турар. Бо чылын турисчи сезонун июль айда эгелээр деп аныяк сайгарлыкчылар планнап турар. Амдыызында бут кырынга быжыг туруп, эки орулгалыг ажылдап эгелээринге үе херек. Чылдан чылче дуржулгазы бедээн тудум турисчи маршруду улам калбарар дээрзинге олар бүзүреп турарлар. Бо аныяктарның турисчи маршрудун сонуургаар улус бар болза, социал четкилерден билип ап болур. Ында харылзажыр телефоннарын айтып каан.
Шак мындыг күрүне деткимчезин алгаш, чер-черлерде биче бизнезин эгелеп алган тура-соруктуг аныяктар эвээш эвес. Күзел барда, чүү-даа чүве доктар болбас дижир. Үстүнде чижек өскелерге үлегер болур чадавас.
/ К. Монгуш.
Чурукту интернет четкизинден алган.