Сентябрь төнчүзүнде оглум «Чедер» курортунга мени дыштанып алзын дээш эккеп кагды. Бүрүткекчи Раиса Демчик чылыг-чымчак хүлээп ап, документилеримни компьютерже киирип алды. Ол Юлия Кара-Сал-биле солчуп ажылдап турар.
Курорттуң директору Саида Шивит-оол, а улуг терапевт эмчизи Алефтина Шивит-оол. Улуг эмчивис курортка канчаар эмнедирин, кандыг аарыгларга дузалаарын, кайы ваннага кирерин дыка тода билдингир кылдыр тайылбырлап берди.
Курорттуң арыг-силиин. Делгем, улуу-даа хөлчок болду. Бир дугаар каътта ийи кижи чурттаар өрээлге чыттырып кагды. Өрээлдиң ишти чылыг, чырык, септелгезин нарын материалдардан кылган. Шалазында ламинат чаткан. Телевизор, холодильник, электрилиг хөнек, туалет, душ, раковина, кондиционер дээш бүгү херек чүүлдер өрээлде бар. Дыштанып келген чонга таарымчалыг байдалды тургузуп, өрээлди амгы үениң негелдезинге дүүштүр, эптиг кылдыр дерип кааны кайгамчык.
Он шактан эгелеп дыштаныкчылар ванналарже оочурлап кирип эгелей бээр. Шупту кылагар көк өңнүг ванналар. Дараазында физио-эмнээшкинче киирер эмчи сестразы арга-дуржулгалыг Сайзаана Сарыглар аңгы-аңгы олуттарже чалаптар. Чаа үениң нарын дериг-херекселдери-биле дериттинген өрээлдер. Хол-хавы ышкаш ийи холду суптар аппарат база бар. Холдары шылаар, ыстаар, сөөк-даяк аарыглыг кижилер магадап турдулар. Салааларны дыка эки массажтаар кайгамчык дээштиг боор чорду. Чанымда чыдар эжим: «Аяктар безин чуп шыдавас турдум. Ам холдарым чиигеп, аяк-савамны чуп алыр-дыр мен» — деп олурду. Буттарны, оорганы, дискекти магнит-биле база эмнээр болду. Ийи ваннаның бирээзи анаа чыдар, эмнээр, а ийи дугаары «жемчугтуг» деп ванна чүк чүкте үттерден аржаан аттыккаш, мага-ботту массажтаар болду. Ол бүгүнү арга-дуржулгалыг, биче сеткилдиг, эптиг-эвилең Сайлык Шагдыр удуртуп турар. Дыштаныкчылар аразында кандыг-даа чон бар. Улуг аарыглыг-даа чонунга кончуг хумагалыын, кээргээчелин чон мактап турар. Чылыг малгаш-биле ажылдап турар аныяктар Аржаан Соян, Ангелина Душпун олар ажылынга мергежээн. Келген чонун бедик деңнелде эмнеп, эрттирип турар. Столга чыттыргаш, мага-ботту чылыг малгаш-биле чаггаш, целофан-биле ораагаш, чоорган-биле агаар кирбес кылдыр чаза сыскып кааптар. Бичии өпеяалар шараан ышкаш шарып каарга, 15 минута дургузунда чыдар. «Чамдык улус удуй бергеш хаарыктай бээр, ырлап чыдарлары база бар болур чорду» – деп, Ангелина Душпун чугаалаар кижи.
Аъш-чеми янзы-бүрү, дыка чаагай. Тускай дооскан эртемниг поварлар дыштаныкчыларны чаагай аъш-чем-биле хандырып, чемгерип турар. «Аржаан» деп каан кран бар. Оон сугну дозуп ижер. Коктейль база кылып бээрлер.
«Чедер» хөлдүң эриинге эртенги үеде агаарлаарга, агаарның арыг деп чүвезин, тынарга магалыын. Хөлдүң ынаар кыдыында дуруяалар үн алчып, эдип турарын дыңнааш, магадап чарашсындывыс. Хөлдүң барыын талазында 4-5 хире малчын аалдар бар. Аразы шоолуг-ла ырак эвес көстүп чыдар. Одар-белчиири четчир чоок-кавы шынааларның делгемин магадап көрдүвүс. Дыштанып келген чон аразында өөрүп, магадап, бо коллективтиң чончу, биче сеткилдиин чугаалажып турдулар.
Дыштаныкчылар Ольга Эргек-оол Ак-Довурактан, Рая Иргит Кызылдан, Любовь Сарыглар – Чадаананың 1 дугаар школазының хоочун башкызы, дыка хөй чаштарны үжүк-бижикке өөреткен буянныг башкы. Долзат Марзылай – Бай-Тайганың хоочун малчыны. Саяна Мынмыр Мөңгүн-Тайгада поварлап чоруур. Беш кыс аразында чаңгыс оглун ТШО-га чидирген ава. Арыг агаарга дыштанып, чүгээртеп турар. Чугаакыр, чазык кыс болду.
12 ажылдакчы курортка келген дыштаныкчыларны хайгаарап, көрүп ажылдап турарлар. 2 смена 10, 15 хонуктап солчуп турар. 3 ажылчын шевер оолдар бар. 230 орун олуттары бар болду.
Чайгы үеде Москвадан, Санкт-Петербургтан, Новосибирск хоорайдан, Омскудан, Кемероводан, Красноярск хоорайдан, Абакандан, Ямал-Ненец округтан, кожа чыдар Моолдан хөй дыштаныкчылар «Чедер» курортунда кээп турар.
Өске регионнар-даа кезип чорбас, боттарывыстың-на Тыва чуртувуска эмненип, дыштанып алыр кайгамчык санаторий-курортту чонувуска ажыдып бергени дээш, Тыва Чазаавыска өөрүп четтирдим.
/ Светлана МОҢГУШ.
Кызыл хоорай.
Чурукту интернеттен хоолгалаан.
«Шын» №41 2025 чылдың октябрь 23