Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг республиканың чурттакчылары-биле дорт эфириниң үезинде чаңгыс чер чурттугларының хөй санныг айтырыгларынга харыылаан. Аңаа Тожу кожууннуң чурттакчыларының айтырыынче кичээнгейни угландырган. Олар электри хандырылгазының айтырыын шиитпирлежип бээринге дузалажырын дилээннер. “Келир неделяның средага чедир Доора-Хемге кайызы-даа 500 кВт күчүлүг ийи чаа дизель-генераторну чедирер” деп, В. Ховалыг чугаалаан.
«А 2024 чылдың төнчүзүнге чедир Ырбандан Доора-Хемге чедир электри шугумун шөер, ынчан бо чурттакчылыг черлерниң электри-биле хандырылгазы шиитпирлеттинер» — деп, республиканың удуртукчузу дыңнаткан.
Сөглээн сөс – керткен ыяш. Бо хүннерде Тожу кожуунче ол черлерниң электри хандырылгазын быжыглаары-биле ийи чаа дизель-генераторну чедирген дээрзин Тываның одалга болгаш энергетика сайыдының бирги оралакчызы Эдуард Куулар дыңнаткан:.
«Бөгүн оларны эптеп, эдиктир ажылдадып турар. Бир эвес эдиктирилге чедиишкинниг доостур чүве болза, оларны ажыглалче киирер бис. Олар Ий болгаш Адыр-Кежиг суурларның электриге хереглелин дуглаар ужурлуг».
Октябрь болгаш ноябрь айларда бо ырак кожуунга ажылдап турган ийи дизель-генератор сандан үнген турган дээрзин сагындыраал. Чылдагааны – эргижиреп-элээни болгаш хөлүн эрттир ажыглап каапканы. Өскээр чугаалаарга, ажылдап турган ийи дизель-генератор салам чүъктү угбайн барган. Чаа дериг-херекселди эптеп тургусканы байдалды үндезини-биле өскертир деп Тываның Одалга болгаш энергетика яамызында санап турар.
«Мооң мурнунда турган дизель-генераторлар ийи-үш чыл улаштыр дүн-хүн чок ажылдап келгеш, ам сандан үнгени ол-дур. Бо хүнде оларны септеп турар. Ийи чаа дизель-генераторну садып алырынга 12 сая рубльди чарыгдаан. Ынчап келирге Тожу кожуунга 4 дизельдиг генератор ажылдап, электри энергиязы-биле шынарлыг хандырып эгелээр» — деп, Эдуард Куулар медеглээн.
Бо хүннерде ажыглаттынып турар электри энергиязының хемчээлин өйлээри-биле кожуунда түр үениң чырык өжүрүлдезин чорудуп турар. Хонуктуң дургузунда хереглекчилерниң шуптузун электри-биле хандырар дээш, чырыкты доктааткан шагында өжүрүп-кыпсып турар. Оон аңгыда, Тываның ырак-узак черлеринге ам-даа беш чаа дизель-генераторну эккел чыдар дээрзин Эдуард Куулар дыңнаткан. Оларның дөртүн Мөңгүн-Тайга кожуунга чедирер, бирээзи Тожуга курлавыр болуп артар.
А. ХЕРТЕК белеткээн.