Күш-ажылдың кижизи
Тываның найысылалында тудуг ажылдары кидин түлүк. Ылаңгыя хөй каът бажыңнар чылдан чылче эвес, а хүнден хүнче көвүдеп турар дизе хөөредиг болбас. Найысылалда чаа микрорайоннар немежип турары өөрүнчүг. Тудуг хөгжүүрге, экономика сайзыраар. А ол бүгү чүүл эрес-кежээ, аар ажылдан ойталавас тудугжулардан хамааржыр. Олар кыштың чыккылама соогу, чайның кааң изии дивес чаа-чаа чурттаар дөрбелчин метрлерни тудуп үндүрүп турарлар.
Кызылда дааш-шимээнниг тудуглар аразында чүгле тууйбу салып, бетон кудар эвес, а чаңгыс чер чурттугларының келир үезин тургузуп чоруур ажыл-ишчилерниң бирээзи – Айдың Чусунмаа. Ол «Восток» тудуг компаниязының арга-дуржулгалыг дашчызы. Ооң бодунуң ажыл-ижинге бердингени болгаш кызымаа «Хүннээректиг» деп чаа микрорайонну боттандырып тударынга улуг салдарлыг.
“Алдын” холдуг дашчы Өвүр кожууннуң Чаа-Суурга төрүттүнген. Кыдыг-кызыгаар черге өскен болгаш ол кандыг-даа ажылга эптиг, кыска үе дургузунда нарын даалганы күүседип шыдаптар салым-чаяанныг. Айдың Чусунмаа Кызылдың 1 дугаар профессионал училищезинге узаныкчы-чолаачы талазын чогумчалыг дооскан. Ынчалза-даа салым-чолунуң аайы-биле тудугжулай берген. Эге дээрезинде Москвага, Ярославльга, Орёлга шериг объектилерин туткан.
Ол дөрт ажы-төлүнүң ынак адазы. Ам удавас беш дугаар чашты өөнүң ишти-биле четтикпейн манап турарлар. Бодунуң улуг өг-бүлезинге күзээни дег улуг оран-саваны боду тудуп үндүрген.
“Өг-бүлемге улуг бажың тудуп шыдаанымга чоргаарланыр-дыр мен. «Восток» компаниязындан алган арга-дуржулгамның ачызында болдунган” – деп, ол хүлүмзүрбүшаан өөрүшкүзү-биле үлешти.
Айдың Чусунмаа кадыг-берге ажылга торулбайн, үш чыл дургузунда тудуг организациязында кызып ажылдап турар. Ол неделяда чүгле улуг-хүнде чаңгыс катап дыштаныр. Понедельниктен субботага чедир даң бажында сес шактан кежээ 20 шакка чедир, ажы-төлүн бут кырынга тургузар дээш, тура дүшпейн кызып ажылдап чоруур.
«Ийе, ылап-ла, арга-дуржулга болгаш акша-төгерик дээш ажылдап турар мен, ынчалза-даа чаңгыс чер чурттугларым чаа бажыңнар ап турда, оларның өөрүшкүзүн көөрү меңээ чугула. Ындыг өөрүшкүлүг чүүлдер мени бистиң хоорайывыска чараш микрорайоннарны тударын уламчылаарынче изиг күзелди оттуруп турар» — деп, ол чугаалады.
«Хүннээректиг» микрорайоннуң тудуунда 150 хире бедик мергежилдиг специалистер хаара туттунган: бызаңчылар, каңнакчылар, электриктер болгаш дашчылар. Айдың Чусунмаа чаа ажылчыннарны күзелдии-биле өөредип, арга-дуржулгазы-биле үлежип турар.
«Мен бедик черден кортпас мен, корга берген улуска дуза кадарын кызыдар чордум. Тудуг шөлүнге кижи бүрүзү айыыл чок чорукту сагыыры чугула» — деп, кады ажылдап турар эштери дээш сагыш човаашкынын илеретти.
Чайын тудугжулар чаа микрорайоннуң чаагайжыдылгазы болгаш каасталгазынче кирерлер. Ында спортчу болгаш бичии чаштар ойнаар шөлчүгештер база кирип турар. Оон аңгыда, тускай агаарлаар черлер база бар. Чаа чуртталга комплекизинге 82 машинага көрдүнген чер адаанга тургузар тускай парковканы база кылыр.
Айдың Чусунмаа чүгле тудугжу эвес, ол өг-бүлезиниң, чаңгыс чер чурттугларының келир үезиниң хөгжүлдезинче үлүг-хуузун киирип чоруур харыысалгалыг хамааты. Ол ажылынга бердинген чоруу-биле аар ажыл-иш кылып чоруур коллегаларынга күзел-сорукту киирип чоруур. Кудуп каан бетон болгаш салган тууйбу бүрүзү-биле ол өскелерниң чараш, чырык бажыңныг болур күзелин чоокшуладып турар эрес-кежээ тудугжу.
Бистиң корр.
Ада Тюлюштуң тырттырган чуруу.
“Шын” №17 2025 чылдың май 8