Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг Ада-чурт дайынчыларының өг-бүлелериниң регион комитединиң кежигүннери-биле ужурашкан. Иелер хүнүнүң бүдүүзүнде бүгү республикадан идепкейлиг херээжен чонну чыгган «Тылдың ишчилери – фронтуга» деп шуулганның мурнуу чарыында ужуражылга болуп эрткен. Ол улуг хемчегни Ада-чурт дайынының чылдарында «Бүгү чүве фронтуга, шупту чүве Тиилелге дээш!» деп кыйгы-биле фронтуга бүгү талазы-биле дузалажып турган өгбелери ышкаш амгы үеде база ынчаар ажылдап турар херээженнерге тураскаадып эрттирген.
Владислав Ховалыг Ада-чурт дайынчыларының өг-бүлелер комитединиң регионалдыг штавының төлээлери-биле ужуражылга үезинде хөй-ниитижи туружу, күш-ажылы база деткимчези дээш ук шимчээшкинниң иелеринге болгаш активчилеринге сеткилиниң ханызындан өөрүп четтиргенин илереткен.
«Бистиң шериглеривистиң авалары болгаш кадайлары хөй-ле гуманитарлыг дузаны чорудуп турар волонтёр организацияларының болгаш оон-даа хөй ажыл-чорудулганың тылда дөзүн тургузуп турарлар» — деп, Баштың демдеглээн.
«Тыва Республиканың Ада-чурт дайынчыларының өг-бүлелер комитеди» хөй-ниити организациязы 2023 чылдың ноябрь айда ажылын эгелээн. Комитеттиң кежигүннери ТШО киржикчилериниң өг-бүлелерин ниитилел ужур-дузалыг ажыл-херектерже хаара тудуп, оларга юридиктиг болгаш эмчи консультацияларын, сагыш-сеткил деткимчезин көргүзүп, оларның дилеглери-биле ажылдап, фронтуда дайынчыларга гуманитарлыг ачы-дуза чыылдазын чорудуп турар.
Комитет ТШО киржикчилерин болгаш оларның өг-бүлелерин деткиир эрге-чагырга органнарының хемчеглериниң база шиитпирлериниң дугайында тайылбыр ажылын чон ортузунда чорудуп турар. Амгы үеде Тываның Ада-чурт дайынчыларының өг-бүлелер комитединде аңгы-аңгы назы-харлыг 37 херээжен кижи бар, 10 кожуунда муниципалдыг штабтар ажыттынган. Лада Натпит Ада-чурт дайынчыларының өг-бүлелер комитединиң регионалдыг штавын удуртуп турар.
Владислав Ховалыг тыва херээженнерниң маадырлыг чоруунуң төөгүлүг уланчызын база тускай шериг операциязының киржикчилерин деткииринге оларның үнелеп четпес ролюн онзалап демдеглээн:
– Тускай шериг операциязының киржикчилериниң өг-бүлелерин деткиири – бистиң ниити хүлээлгевис, ынчангаш Тывада мындыг күштүг, демниг, буянныг кижилер бар болганынга чоргаарланыр-дыр мен. Силерниң ажылыңар маадырлыг аваларывыстың болгаш кырган-аваларывыстың бот-боттарынга дузалажырының болгаш ёзулуг патриотчу чоруктуң чаңчылдарының дорт уламчызы-дыр» – деп, В. Ховалыг чугаалаан.
Хөй ажы-төлдүг иелерге, тускай шериг операциязының маадырларының иелеринге, шериг албанныгларны деткииринге улуг үлүг-хуузун киирип чоруур херээжен волонтёрларга күрүне шаңналдарын тыпсыры – шуулганның чугула кезээ болган.
Тыва Республиканың күүсекчи болгаш хоойлужудулга органнарының ажыл-агый эргелелиниң хандырылга инженери Анна Шоюн-ооловна Чаш-оолга күш-ажылчы чедиишкиннери болгаш хөй чылдарда ак сеткилдиг ажылы база ажы-төлүн төлептиг кижилер кылдыр кижизиткени дээш, РФ-тиң Президентизиниң Өөрүп четтириишкин бижиин тывыскан. Анна Шоюн-ооловна ажыл-агый эргелелинге 25 чыл ажылдааш, тускай шиитпирлерни тып, ажылдың үре-түңнели дээш харыысалганы бодунга хүлээп ап, шыдаар бедик мергежилдиг специалист кылдыр бодун бадыткаан. Ол бодунуң тывынгыр база шиитпирлерни дүрген хүлээп ап билири-биле ылгалып турар. Оон ыңай Анна Шоюн-ооловна өзүп орар салгалга дагдыныкчы болуп, ажы-төлүн төлептиг кижизидип өстүрген. Анна Шоюн-ооловнаның улуг оглу иштики херектер органнарында ажылдап чоруур, а хеймер оглу 2022 чылдан бээр тускай шериг операциязының киржикчизи, ол «Эрес-дидим чоруу дээш», «Дидим чоруу дээш» медальдар-биле шаңнаткан болгаш амгы үеде мурнуку одуругда албанын эрттирип турар.
Чаа-Хөл кожууннуң Чаа-Хөл суурда «Чодураа» уруглар садының кижизидикчизи Адас Саида Дадыш-ооловнага өөредилге адырында хөй чылдарда ак сеткилдиг ажылы болгаш уругларны төлептиг кижизиткени дээш, Тываның Баштыңының Өөрүп четтириишкин бижиин тывыскан. Саида Дадыш-ооловнаның кижизиттирикчилери ус-шеверлерниң уран чүүл делгелгелеринге, чогаадыкчы мөөрейлерге доктаамал киржип, шаңналдыг черлерни ап турарлар. Хөй ажы-төлдүг ие Саида Дадыш-ооловна уруглар кижизидилгезинде мөзү-бүдүш сайзыралын бирги черде салып турар.
Сүт-Хөлдүң төп кожуун эмнелгезиниң Алдан-Маадыр суурда фельдшер-акушер пунктузунуң аштакчызы Анисья Чечен-ооловна Ооржакка кадык камгалал адырында хөй чылдарда ак сеткилдиг ажылы дээш Тываның Баштыңының Өөрүп четтириишкин бижиин тывыскан. Анисья Чечен-ооловнаның хөй ажы-төлдүг, эп-найыралдыг өг-бүлези төрээн черинге хүндүткелдиг болгаш ынак чорукка кижизиттинген. Өг-бүле төрээн Сүт-Хөл кожуунунда үлегер-чижекти көргүзүп чоруур.
Тыва Республикада Гигиена болгаш эпидемиология төвүнүң чагыкчылар-биле ажылдаар килдистиң ниити арыг-силиг талазы-биле эмчиниң дузалакчызы Регина Анатольевна Хайдыпка санитар-эпидемиологтуг албанның хөгжүлдезинге киирген үлүг-хуузу база хөй чылдарда ак сеткилдиг ажылы дээш Тываның Баштыңының Өөрүп четтириишкин бижиин тывыскан. Регина Анатольевна тос ажы-төлдү азырап, кижизидип чоруур. Регина Анатольевна өг-бүлезиниң болгаш чоок кижилериниң сорук киирикчизи болгаш сүлде-сүзүүнүң деткикчизи, өг-бүле чаңчылдарының кадагалакчызы, ажы-төл кижизидилгезинге харыысалгалыг, чүгле бодунуң эвес, а төрел аймааның аныяк салгалынга үлегер-чижекти көргүзүп чоруур.
Чөөн-Хемчик кожууннуң Чыраа-Бажы суурда «Салгал» уруглар садының кижизидикчи башкызы Уран Бопай-ооловна Сонам өөредилге адырында хөй чылдарда ак сеткилдиг ажылы болгаш идепкейжи хөй-ниити ажыл-чорудулгазы дээш Тываның Баштыңының Өөрүп четтириишкин бижиин тывыскан.
Тываның Баштыңы республиканың уруглар эмнелгезиниң эмнелге албан черлеринде эмчи дузазын организастаар килдистиң эмчи сестразы Чечек Серенотовна Эртинеге кадык камгалал системазында хөй чылдарда ак сеткилдиг ажылы, идепкейлиг хамааты туружу дээш Тываның Баштыңының Өөрүп четтириишкин бижиин тывыскан.
Тываның Баштыңы «Россияның Херээженнер эвилели» бүгү-российжи хөй-ниити-күрүне организациязының Тываның регионалдыг салбырының кежигүнү Любовь Сувановна Монгушка өөрүп четтириишкинни чарлаан.
Кызылдың 5 дугаар гимназиязының күш-культура башкызы, Тыва Республиканың күш-культура болгаш спорттуң тергиини Агафья Октек-ооловна Баяндайны өөредилгеге хөй чылдарда ак сеткилдиг ажылы дээш Тываның Баштыңының Хүндүлел бижии-биле шаңнаан. Агафья Октек-ооловна өөреникчилеринге кадык амыдыралды хевирлээринче онза кичээнгейни салып турар. Ол – Россияның чоннарының национал оюннарынга сонуургалдың оттурукчузу. Ооң өөреникчилери Сибирь федералдыг округта хаак чарыжынга, хөглүг старттарга, мини-футболга, чиик атлетикага, тыва хүрешке хоорай, республика, регион маргылдааларынга хөй-хөй катап тиилээннер. Спортчу оюннарга, маргылдааларга, олимпиадаларга доктаамал эксперт, Тыва Республикада хаак чарыжы болгаш чиик атлетика маргылдааларынга шииткекчи, «Россияның хаак оруу», «Нациялар крозу», «Хөглүг старттар» дээн бүгү-российжи маргылдааларның киржикчизи.
Хову-Аксында уругларның уран чүүл школазының директору Аида Буудаевна Кууларга культура болгаш уран чүүл адырында чедиишкиннери база хөй чылдарда ак сеткилдиг ажылы дээш «Тыва Республиканың культуразының алдарлыг ажылдакчызы» хүндүлүг атты тывыскан. Аида Буудаевна – игил клазы национал салбырның дээди мергежилдиг категориялыг башкы. Ооң өөреникчилери янзы-бүрү мөөрейлерниң киржикчилери болгаш тиилекчилери, шаңналдыг черлерниң эдилекчилери, лауреаттары. Аида Буудаевнаның удуртулгазының ачызында Хову-Аксының уругларның уран чүүл школазы Тыва Республикада шыырак уран чүүл школаларының бирээзи апарган. Ооң өөреникчилери Тываның адын бүгү-российжи мөөрейлеринде чедиишкинниг камгалап чоруур. Аида Буудаевна өөнүң ээзи-биле – беш ажы-төлдүң ада-иези.
А. МОНГУШ.
Чуруктарны ТР-ниң Чазааның парлалга албанындан алган.
“Шын” №47 2025 чылдың декабрь 4