«Шын» 12+

Тыва өгнүң чадыглары

13 октября 2024
2

Ширтек (чурукта схемаларда) — тыва өгнүң шалазынга чадар тырыкысымаар чадыы. Ширтектерни өгге 2 каът кылдыр чадар, адаккы (кара деп адаар бөдүүн ширтектер) болгаш көстүп чыдар кылдыр чадар чараштап каан кырыкы ширтектер турар. Чиик болгаш кургаачал болзун дээш, ширтекти хой дүгүнден салган кидистен кылыр, чараш, быжыг болзун дээш, угулзалап сырыыр, кыдыгларын калбак кызыл пөс-биле эриктеп даараар. Шир- тек – өг иштиниң кол чадыы болур, ынчангаш шалага кезээде чадып каан чыдар.


Олбук — олурарда азы чыдарда-даа ажыглаар, херек чок үеде ап кааптар, херек болза тудуп алгаш, кайнаар-даа ап болур. Чараш болгаш быжыг болзун дээш, олбуктарны база угулзалап, сырып даарап каар. Олар кылын, чугалыг, улуг, бичелиг болур. Олбуктарны амгы үеде сандайларга, машина-балгат иштинге-даа чадып ажыглап турар.

Дөжек — чада салгаш, кырынга удуур чүүл.

Кудус — кидистен салган матрац.

Энчек — чоорган, шывыг. Энчекти база кидистен кылыр, база-ла улуг, бичелиг, кылын, чугалыг болур.

«Төрээн дылым — чоргааралым» бөлүктен алган.
«Шын» №78 2024 чылдың октябрь 12

ШЫН Редакция