Тыва–Моол харылзааның сайзыралы

Июль 3-те Улаангомдан Кызылче чадаг-тергелиг халдып үнүпкен спортчулар найысылалга кирип келгеннер. Делегей чергелиг ук хемчегни Моол Республиканың Увс аймактың чадаг-терге каттыжыышкыны болгаш Тыва Республиканың Спорт яамызы баш удур дугурушкаш, кады организастап эрттирген. Баш удур дугуржулга ёзугаар хемчегге Моол Республиканың Увс аймактың болгаш Тываның спортчулары киришкен. Ниитизи-биле 15 хире кижи оруктуң ыраан шыдап эрткен.

Тываның Спорт яамызының Спортчу хемчеглер эргелелиниң директорунуң оралакчызы Эрес Аптыының чугаалап турары-биле алырга, 3 хүн дургузунда чадаг-тергежилер 435 км орукту эрткен. Орук ара Чадаана болгаш Шагаан-Арыг хоорайларга доктаап дыштанганнар. Тус черниң чагыргазы болгаш спорт школазының ажылдакчылары чадаг-тергежилерни чылыы-биле уткуп хүлээп алган.

Чадаг-тергежилерниң командазы Улаангомдан июнь 30-де халдып үнүпкен. Россия-биле кызыгаарны июль 1-ниң хүнүнде эрткен. Ол хүн спортчулар Чадаана хоорайның спорт школазынга хонганнар. Дараазында хүнде, июль 2-де, катап база халдып үнгеш, ол хүннүң кежээзинде Шагаан-Арыг хоорайга келгеннер. Июль 3-те эртенгиниң 5–6 шак үезинде Улуг-Хем кожуундан халдып үнүпкеннер. Тываның Спорт яамызының төлээлери спортчуларны Кызыл кожуунче кирер черге уткуп, өртектиг белектерни сөңнээн.

Чадаг-тергежилерниң аразында Баатарсух Базыр Чадаананың болгаш Шагаан-Арыгның спорт школа ажылдакчыларының чылыг-чымчак уткуп хүлээп алганынга өөрүп четтиргенин илереткен. “Орук-чирикке эки келдивис. Агаар-бойдус база кончуг таарымчалыг, сериин болду. Чадаана, Шагаан-Арыгның төлээлери бисти дендии эки хүлээп алды. Эрткен чылын Улан-Баторга база тергелиг аян-чорукка киришкен бис. Бо чылын мында киржип турарывыс ол. Сентябрь айда база бир тергелиг аян-чорукка белеткенип турар бис” – деп, ол чугаалаан.

Тываның Садыг-үлетпүр палатазының чөвүлелиниң даргазы Аяс Мөңге хемчегниң организакчыларынга өөрүп четтиргенин илереткеш, аңаа хамаарыштыр бодунуң бодалын илереткен:

“Улаангомдан Кызылга чедир чадаг-тергелиг аян-чорук дээрге, шынап-ла, хемчегниң киржикчилериниң кадык амыдырал тударынга улуг ужур-дузалыг болур болгаш бистиң республикавыстың бойдузунуң каас-чаражын, онзагайын магадап көөр арга-дыр. Аңгы-аңгы кожууннарны чадаг-тергелиг халдып эрткеш, чараш черлер көөрүнден аңгыда, Моол биле бистиң республикавыстың аразында харылзааны быжыглап турар. Ол найыралдыг харылзааларны сайзырадырынга болгаш чурттар аразында арга-дуржулга солчулгазынга эргежок чугула”.

Мындыг хевирлиг өске-даа спортчу хемчеглерни эрттирерин организакчыларга ол саналдаан. Чижээ, чиик атлетика аныяктарга спорт-биле өңнүктежиринге болгаш кадык амыдырал тударынга кончуг улуг идиг болур. 400 км-биле кызыгаарланмайн, оруктуң ырааның хемчээлин азы үезин көвүдеткеш, Моолду бүдүнге эргээш, Байкал таварыштыр чанып кээп болур деп, Аяс Мөңге санап турар.
Шак бо хемчег Тывада бир дугаар болуп эртип турар. Улаштыр база бистиң республиканың төлээлери Моолдуң чадаг-терге ассоциациязы-биле кады улаштыр база кады ажылдаар сорулганы салганнар. Спорттуң чаа хевири республикага улам-на нептереп, чадаг-тергелиг аян-чорукка улуг-даа, чалыы-даа назылыг кижилер каттыжар дээрзин демдеглеп турар.


Чыжыргана СААЯ.
Буян Ооржактың тырттырган чуруктары.

“Шын” №50 2024 чылдың июль 6