Сергей ПЮРБЮ, Тываның улустуң чогаалчызы.
* * *
Сарыг бүрү шалыраажын
Чаңгыс бөгүн дыңнаан эвес, дүймеп чүмүл?
Чайны өттүр сагынмааным
Саймааралдың хөрээм долуп, хайныр чүзүл?
Кылаң дээрни кыңгырадыр
Кырымда бо дуруяаның ыглап чоору ол?
Кымның чүрээн кударадыр
Кыйгы салып, байырлажып, чарлыры ол?
Кыска тутсуп четтикпээним
Кызыл чечээм куурарып, оңганы ол бе?
Каш-даа катап дидинмээним
«Карам» деп сөс сөглеттинмейн барганы ол бе?
Кайгап-харап чоорум ол?
Харлыг кыжы эстеп-хадып эртпес эвес!
Сагышсыраан ужурум чүл?
Сарыым-чүрээм чайын, кыжын чарлыр эвес!
Зоя НАМЗЫРАЙ, ССРЭ-ниң чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү.
* * *
Кударалдың ырлары дег, чылдар солчуп,
Курлак чажым теймектелип, сыыгай берген.
Колдук ажыр авам эмиин тудуп өскен
Хочаларым хаварыктап кадый берген.
Бора-бора сайлыг черге төрүп алыр
Боску дунук дуруяалар көзүлбестээн.
Биеэги дег дигии-биле шуужуп эртер
Биче-Тейде чараш куштар ховартаан-дыр.
Курай салып, агын-көгүн чажып алгаан
Күжүр авам хоозунда сарыг шайы —
Куржааңгылыг шаттар кежир көжүп чораан
Хунук ырда сактыышкын бооп артып калган...
Сарыг-сарыг саргыяк дег дагларымга
Чай-кыш чокка коштуг-комнуг көжүп-дүжүп,
Кагжыр көстүг диңмирээшкин көксээнин дыңнап,
Хам-дытка чаглактанып доктаар чордуң.
Сарыг хүннүң чалбырааштап ажары дег,
Сактып четпес талыгырже авам ыраан...
Көрүп өскен ыдык-чаагай дагларында
Көктүг шынаа мөңге чалыы чаптып чыдар.
Монгуш ДОРЖУ, ССРЭ-ниң чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү.
* * *
Экии, Тывам, каас черим,
Ээп өскен ынак авам.
Хөлбегер көк эзимнериң
Элеп-чуксуг чыды безин
Хөлчок ынак оглуң меңээ
Эм-таң ышкаш чытталып чор.
Шынаа шыкта чапты берген
Чадып кагган ааржы дег хой,
Чыраа, саяа девип самнаан
Шаттар сана чылгылар-даа
Кадыр-кашпал сыннар ажыр
Караам орта көстүп кээр-дир.
Хөөмей биле каргыраага
Хөңнүң сөглеп, чадаганнаар
Омак, хөглүг мээң чонум
Адар даңны уткуй ырлап,
Оран-чуртун алдаржыдар
Ажыл-иште чаржып турар.
Бүрү тырткан чаш хаак ышкаш,
Оглуң ырын хүлээп ап көр.
Оттуг чүрээм сээң-биле
Бүргег, кааңда кады чоруп,
Чүү-даа бергээ торулбайн,
Шүглүп чорууйн, ынак Тывам!
Олег СУВАКПИТ, Тываның улустуң чогаалчызы.
ЧҮГЛЕ СЕҢЭЭ
Чечек бажы, хүн чок болза,
Четчип үнүп келир эвес.
Сеткил-чүрээм, сен чок болза,
Сергеп ойнап келир эвес.
Хүннүң шонуу изиг болгаш,
Хүрең-кызыл шырайлыг мен.
Күжүрүм сээ ынак болгаш,
Күзелимден хандыккан мен.
Амыдырал – чолум болгаш,
Ажыл-ишчи бүдүштүг мен.
Амырагым – чүрээм болгаш,
Арыг-шынчы бердинген мен.