Тываның эрге-чагыргазы туризм адырын база республика девискээрлерин хөгжүдериниң шимчедикчизи кылдыр автомобильдиг аян-чорукту ажыглаар бодалдыг. Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг ол айтырыгны шиитпирлээринге чоокку 5 чылдың чогуур регионалдыг программазын ажылдап кылыр даалганы берген. Декабрьның 30-ден орайтатпайн төлевилелди регионнуң чазаанга сайгарар кылдыр киирер.
Республикага автотуризмни хөгжүдериниң бодунуң «орук картазы» автоаян-чорук инфраструктуразын тударынче федералдыг бюджеттиң, ол ышкаш хуу капиталдың акша-хөреңгизин Тываже хаара тудар арганы бээр. Ол сорулгаже акша-хөреңгини «Туризм болгаш хүндүлээчел чорук» национал төлевилел шугуму-биле үндүрүп турар. Биче болгаш ортумак сайгарлыкчыларны хаара тударынга дузалаар автотуризмни сайзырадыр тускай программаны 2024 чылда чурт иштинге боттандырган.
Автотуризмни хөгжүдер регионалдыг программаның кол ажылдакчылары кылдыр ТР-ниң Туризм агентилелин база Орук-транспорт комплекизиниң яамызын айыткан. Тываның Чазааның айтыышкыны-биле келир үениң документизиниң өзээ болур кол угланыышкыннарын тургузар.
Ылаңгыя автомобильдиг аян-чоруктуң мурнады хөгжүдер оруктарының даңзызын тургузар, ол ышкаш оларны септээринге хереглел бар бе дээрзин тодарадыр. Турисчи маршруттар дургаар орук кыдыында ачы-дуза черлерин ажыдып, ооң иштинде хөй талалыг ажыглалдыг зоналарны аңгылаар. Автомашиналар тургузар, дыштаныр, чемненир, садыгланыр болгаш машина чуур, арыгланыр черлерни, заправкалар, аптекалар, мотельдер болгаш турбаазалар, сервис станциялары болгаш өске-даа объектилер аңаа хамааржыр. Бо маршруттар оруун дургаар соталыг турум харылзааны, навигация системаларының доктаамал ажылын болгаш интернетче кирерин хандырар.
Автомобиль оруундан өске транспорт чок Тывага автотуризмни хөгжүдери эң кедилиг деп демдеглезе чогуур. Республикада шагда тургустунган туризмниң ол хевирин эрге-чагырга чоокта чаа сайзырадып эгелээн. Аян-чорукчулар боттары Тываны таварты Алтайже, Моолче, улаштыр Байкалче маршрут оруун ужуктаан. Дыка хөй аян-чорукчулар республика девискээринде ховулар болгаш ээн ховулар, даглар болгаш эзимнер, тайгалар болгаш меңги доштуг шыпшыктарны көөр дээш, боттары кээп турарлар.
Программаның ажылдакчылары автотуризм Тываның экономиктиг өзүлдезиниң шимчедикчизи апарзын дизе, дыка хөйнү кылырын айытканнар. Чижээ, 9 муң хире километр автооруктуң бөгүнде 4 муң хирези азы чартыындан эвээжи чогумчалыг байдалда. Тываның девискээринде транспорт четпес черлерниң бары – чурттуң онзагай регионнарының бирээзи. РФ-те кадыг шывыглыг орук четкизиниң сырыйының ортумак көргүзүү 1000 дөрбелчин метрде 44 км болза, республикада оон ийи катап эвээш – 21,45 км.
Тывада автотуризм инфраструктуразы-биле ажылдар чоруп турар. Чижээ, Чурагай яамызының дузазы-биле соталыг харылзаа зоназын калбартып, бөгүнде 93 хуу чедирген. Республиканың Транспорт яамызы таварыштыр республиканың кол автооруктар кыдыының сервизин хөгжүдер программаны боттандырып турар. Автотуризм хөгжүлдезиниң программазы-биле ол бүгү ажылдарны болгаш күжениишкиннерни дүүштүрүп, чүгле хоорайлар аразының автобустар чолаачылары биле пассажирлеринге эвес, а автотуристерниң сонуургалынга кылдыр инфраструктура объектилерин тударынче угландырар.
А. МОНГУШ.
Чурукту интернеттен алган.
«Шын» №94 2024 чылдың декабрь 7