Республика Баштыңының Владислав Ховалыгның даргалаашкыны-биле эрткен Аппарат хуралынга мал чемин белеткээр кампанияны чугаалашкан. Октябрь 13-түң хүнү-биле алырга, 15 кожууннуң 11-инде мал чеми белеткээр кампания долузу-биле доозулган. Чижээлээрге, Кызыл кожуун мал чеми белеткээр планын 18 хуу, а Тожу кожуун 30 хуу ажыр күүсеткен. Ооң-биле чергелештир республиканың болгаш муниципалдыг мал чеминиң курлавырын хевирлээр ажылдар чоруп турар.
«Бо чай кааң болгаш изиг болганындан элээн каш кожууннарда сиген-ширбиил байдалын бергедеткен. Республиканың күжениишкиннери-биле мал чеми белеткээр план 98,9 хуу күүсеттинген. 215 муң ажыг тонна сигенни кезип белеткеп алган. Баш бурунгаар санаашкыннардан алырга, 5 муң хире гектар тарылга шөлүнден дүжүт алдынмаан. Ындыг болзажок бергедээшкиннер турза-даа, келир кыштаглаашкынны хүр эртер дээш, бүгү-ле чүүлдерни кылыр бис» - деп, Владислав Ховалыг хурал соонда дыңнаткан.
Тываның Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем яамызы кааңдаашкынның уржуктарын республика Баштыңынга дыңнаткан. Октябрь эгезинде тодараттынганы болза, 4,8 муң га тарылга шөлү, ооң иштинде тараа үрезини чашкан 2,2 муң га болгаш мал чиир культура тараан 2,6 муң хире га шөлдер кааңдаашкындан когараан. 2025 чылдың кааңдаашкыны регионнуң көдээ ажыл-агыйынга 32 сая рубльдиң когаралын чедирген. Когаралды санаары уламчылап турар болганда, ол чүгле баш бурунгаар сан-чурагайлар-дыр деп ведомство дыңнаткан.
Тываның чеди кожууну: Чөөн-Хемчик, Сүт-Хөл, Чаа-Хөл, Улуг-Хем, Чеди-Хөл, Эрзин, Мөңгүн-Тайга ийи ай чыгыы үргүлчүлээн кааңдаашкындан когараан. Республиканың Чазаа бойдус халавының уржуун көргеш, айыттынган ол кожууннар девискээринде регионалдыг онза байдалды чарлап, камгаладылгалыг фермерлер камгалакчыларындан компенсацияны, а өскелери эрге-чагыргадан боттуг деткимчени алыр арганы берген.
Тываның өске девискээрлеринге кааң чайдан мал чеминиң культураларының дүжүдү эвээжээни бадыткаттынган, бир гектардан ортумаа-биле 10 центнерден эвээшти ажаап алган. Тываның араттары келир кышка мал чеми белеткээр планын күүседип, 215 муң ажыг тонна сигенни кезип алган.
Мал чеминиң күрүне курлавырын тургузары – амгы үеде яамының ажылы. Муниципалдыг курлавыр колдуунда белеткеттинген: 1022 тонна белеткээр планны 12 кожуун 90 хире хуу күүседип, 901 тонна чедирген. Дөрт кожуун мал чемин ам-даа белеткевишаан. 2025 чылда мал чеминге 470 тонна республика курлавырын белеткээр планны 52 хуу чедирип, 245 тоннаны шыгжаан.
Кааңдаашкындан когараан дыка хөй кожууннарның ажыл-агыйларынга мал чеминиң курлавырын шыгжаары – ийиги кол угланыышкын. Владислав Ховалыг ол айтырыгны онза контрольга алырын Көдээ ажыл-агый яамызынга дааскан. Бо чоокку үеде өске девискээрлерниң шөлдерин ажыглаар арганы араттарга берип, кожа-хелбээ кожууннарның болгаш регионнарның ажыл-агыйларындан мал чемин садып алырын дугуржуру чугула.