Тываның Баштыңы ажыл-агыйжы сургакчылаашкында

Бо неделяда Республиканың Баштыңы Владислав Ховалыг Москвада ажыл-агыйжы сургакчылаашкында чоруп турар. Ол РФ-тиң Чазак Даргазының оралакчылары болгаш федералдыг яамыларның сайыттары-биле ужурашкаш, ажыл-агыйжы айтырыгларны чугаалашкан.

Россия Чазааның Даргазының оралакчызы Дмитрий Патрушев-биле ужурашкаш, регионнуң суггарылга системаларының чамдыызын федералдыг өнчүже база федералдыг объектилер составынче иштики ажыл-агый четкилерин шилчидер аргаларны чугаалашкан. Россияның Президентизи Владимир Путин сентябрь 2-де республикага кээп чорда, Владислав Ховалыг ол айтырыгны көдүргенин сагындыраал.

Амгы үеде Тывада 49 суггарылга системалары бар, ооң 8-и – федералдыг. Мелиорация системаларын федералдыг өнчүже хүлээп алырда, оларның амгы байдалын база таптыг хевирже киирерде, чарыгдалдарын санааш, кичээнгейлиг өөренип көөр апаарын Дмитрий Патрушев демдеглээн. Ол ышкаш хандырылга черлеринде бүдүрүлгениң планнаан хемчээлдерин база алыр апаар.

Дмитрий Патрушев-биле ужуражылгада мелиорация объектилерин дамчыдар ажылдарны белеткээрин база организастаарын дугуржуп чугаалашкан. Мелиорация системаларының объектилеринге, ооң чер участоктарынга эргени тургузар элээн каш хемчеглер негеттинип турар.
Ийи тала агроүлетпүр комплекизиниң күрүне программалары-биле чер ажылдыгларга күрүне деткимчезин база көрген. Федералдыг бюджеттен немелде акша-хөреңгини аңгылап берген таварылгада, республикага акшаландырыышкынны улгаттырарын база чугаалашкан.
Чурттуң Чазак Даргазының оралакчызы Марат Хуснуллин-биле ужуражылганың кол темазы — 2024 чылда республиканың социал-экономиктиг хөгжүлде айтырыглары болган.

Аңаа Тываның Баштыңы бот-тускай хөгжүлде программазы-биле регионда боттуң тудуг материалдарын бүдүрүп эгелээнин дыңнаткан. «Кызыл агломерациязының мастер-планын келир үеде ажылдап кылгаш, ону боттандырарын көрүп, ажылды комплекстиг чорударынга шупту күрүне аргаларын ажыг- лаар» – деп, Владислав Ховалыг демдеглээн.

Россияның Чазааның деткимчези-биле республикада 2 хуулуг чиигелделиг ипотеканы кииргени, чуртталга тудуун улгаттырарынга күштүг шимчедикчи болган. 2023 чылдың сентябрьдан 2024 чылдың июль 1-ге чедир чиигелделиг тыва ипотека программазы-биле 2,2 муң өг-бүле боттарының чурттаар оран-саваларын садып алган.
Марат Хуснуллин республика эрге-чагыргазының чуртталга комплекизин, ылаңгыя чуртталга тудуунуң адырын мөөңнээр дээн күжениишкиннерин, хамаатыларның таарымчалыг чуртталга байдалының чугула кезээ – коммунал инфраструктураның чаартылгазынче кезээде улуг кичээнгейни углап турарын бедии-биле үнелээн деп, Федералдыг Чазактың парлалга төвү дыңнаткан.
Россияның саң-хөө сайыды Антон Силуанов-биле ужуражылгада Тываның бюджедин өйлээриниң айтырыгларын чугаалашкан.

Сентябрь 2-де чурттуң Президентизиниң эрттиргени Тываның социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң талазы-биле хуралда Россияның саң-хөө сайыды Антон Силуанов регионну деткиир немелде акша-хөреңгини тыварын дыңнаткан. Россияның Чазаа сентябрь 5-те республикага 1,7 млрд рубль акшаны тускайлаар дугайында айтыышкынны үндүрген.
Ол акша-хөреңги бюджет адырының ажылдакчыларының шалың төлевирин улгаттырарынче угланыр. 2023 чылдың түңнели-биле алырга, Тывада ортумак шалың төлевири 47641 рубль болган, а 2024 чылда 53067 рубль чедерин Тываның Саң-хөө яамызы дыңнаткан.

Россияның экономиктиг сайзырал сайыды Максим Решетников база Тыва Республиканың Баштыңы Владислав Ховалыг регионче аян-чорукчуларны хаара тударынга таарымчалыг черлерни база чаа төлевилелдерге турисчи инфраструктураны тударының аргаларын сайгарып чугаалашкан. Дүрген эптеп салыр аалчылар бажыңнарын тударынга субсидиядан алыр арганы – күрүне деткимчезин ажыглаарын сайыт сүмелээн.

«Туризм болгаш хүндүлээчел чорук индустриязы» национал төлевилелдиң эң-не дээштиг аргаларының бирээзи ол. Субсидияны ажыглап, экологтуг туризм, арыг агаарга дыштанылга дээн ышкаш рыноктуң перспективтиг талаларын хөгжүдүп болур» — деп, сайыт демдеглээн.

Россияның Президентизи Владимир Путин 2024 чылда модульдуг гостиницаларны субсидиялаар программаның чаа конкурузун үш чылда эрттирер дээн саналды деткээн. Ол сорулгаже 15 млрд рубльди тускайлаар.

А. СОЯН белеткээн.
Чурукту ТР-ниң Чазааның парлалга албанындан хоолгалаан.

“Шын” №70 2024 чылдың сентябрь 14