2023 чылдың ноябрь 4-тен 2024 чылдың апрель 12-ге чедир Москва хоорайга Чоннарның ажыл-агыйының чедиишкиннериниң делгелгезинге делегей чергелиг “Россия” деп делгелге-шуулган болуп эртер. Аңаа бүдүн чурттуң чоокку чылдарда чедиишкиннерин көргүзер. Регион бүрүзүнүң чүнү чедип алганын бо кайгамчык улуг делгелгеден көрүп болур.
Бистиң Тыва база-ла оон чыда калбайн, шак ындыг улуг делгелгеге киржири-биле май айдан тура белеткенип келген. Тываның Баштыңының даалгазы-биле бо делгелгениң этнографтыг кезээн белеткеп кылыры-биле Алдан-Маадыр аттыг Национал музей хүлээнип алган. Ында тыва өгнүң ишти, эт-херекселдер, эр, херээжен болгаш бичии уругларның хептери кирип турар. Ол ышкаш Азия төвүнүң бичиилеткен хевири база бар. Оларның кол сорулгазы – Тыва Республиканың этнографтыг төөгүзүн бүрүнү-биле российжи культураның база бир кезии кылдыр көргүзери. Бо экспонаттардан бүгү Россияда болгаш делегейде кижилер Тываның каас-чаражын танып көөрү чоргааранчыг дээрзин Национал музейниң директору демдеглээн.
Ниитизи-биле делгелгеге 230 экспонатты салырын планнап турар. Амгы үеде 170 экспонатты белеткеп кылгаш, бадылаан. Чамдык херекселдерни белеткээринге дыка хөй үе, күш болгаш акша-хөреңги негеттинип турар. Шак бо белеткелди октябрь 10-га чедир доозар. Улаштыр 5 хонук дургузунда кончуг камныы-биле хаптааш, октябрь 15-тиң хүнүнде Москваже автотранспорт-биле чорудар. Москвага чедире бээрге, хүлээникчи организация экспонаттарны эптеп тургузар. Бо кайгамчык улуг делгелгеге Россияның хөй янзылыг культуразын бүгү талазы-биле көргүзер. Оларның аразынга Тываны база төлептиг кылдыр көргүзерин музейниң даргазы аазаан.
Сайгарлыкчы чорукту деткиир фонд эң-не тергиин 3 шеверни делгелгеге киржири-биле шилээн. Оларның аразында Чойган Намжай тыва хептерниң янзыларын даарап көргүзер. Эльвира Ооржак тыва сыртыктарны янзы-бүрү кылдыр каастап, Москвага садып-саарары-биле хөйү-биле даарап турар. Тыва аптаралар кылыр Адыгжы Монгуш база хөй-хөй шеверлер аразындан ылгалып үнгеш, улуг делгелгеге киржир аас-кежиктиг болган. Ынчалза-даа Тываның шеверлери ооң-биле кызыгаарланмайн, “демниг сааскан теве тудуп чиир” дээни ышкаш, чаңгыс чер чурттугларын деткип, Тывазының адын тудары-биле белеткенип турар.
Чыжыргана СААЯ.
Гюзель КҮНЗЕТТИҢ тырттырган чуруктары
“Шын” №72 2023 чылдың сентябрь 23