Удаа-дараа бижиири күзенчиг

Октябрь 27-ниң хүнүнде Тыва Республиканың Алдан-Маадыр аттыг национал музйиниң ажылдакчылары Тыва дыл хүнүнге тураскаадып, диктантыны бижээн. Ук ажылды олар кажан Тыва дыл хүнүн доктаадыпкан чылдан эгелээш эрттирип эгелээннер.

Музейниң методизи Долаан Бүрбүжапка чылдың-на кады ажылдап чоруур коллективинге диктант бижидери чаңчыл апарган. Бо чылын 173 сөстүг “Дусчулар” деп сөзүглелди ол шилип алган. Диктантыны бижээн ада-иелер диктантыны бижиптер-даа болза, сайгарылгалар кылыры нарын дээрзин чугаалаарга, диктант соонда фонетиктиг болгаш сөс тургузуунуң сайгарылгаларын, база падежтерге сөстү өскертирин немелде даалга кылдыр ол белеткеп алган. “Сөзүглелди шилиирде, өк-биле адаар, дакпырлап бижиир үжүктерлиг сөстерниң хөй кирип турарын көрүп турар мен” – деп, Долаан Бүрбүжап чугаалаан.

Диктантыны чеже-даа чылдың-на эрттирип турар-даа болза, дөмей-ле нарын болуп турарын музей ажылдакчылары демденлеп турарлар. “Чылдың-на Тыва дыл хүнүнге тураскааткан диктантыны коллегаларым-биле бижип, частырыгларывысты эдип алыр дээш кызыдып турар бис. Бо чылгы сөзүглел арай нарын-дыр. Ынчалза-даа бистиң билиивисти хынаарда кончуг эки деп санап тур мен. Домактар узун, өк-биле адаар сөстер хөйү-биле сөзүглелде кирип турар. Тыва дылга диктантыны чүгле байырлал таварыштыр эвес, удаа-дараа бижип турары күзенчиг” – деп, Шыгжамыр килдизиниң ажылдакчызы Саида Бырыннай чугаалаан.

“Тыва дыл хүнүнүң мурнунда диктантыны бижип турарывыс кончуг солун болуп турар. Коллегавыс Долаан Бүрбүжаптың биске бижидер дээш шилип алган сөзүглелдери кончуг солун болур кижи. Чогаалдарда бар-даа болза, амгы үеде ажыглалдан үнүп турар сөстер барын эскердим. Сөстү падежтерге өскертирин бөгүн сагындывыс. Биске улуг улуска тыва дылга диктант бижиири дендии өөрүнчүг-дүр” – деп төөгү килдизиниң методизи, музейниң этногравы Шолбана Монгуш чугаалаан.

Чыжыргана СААЯ
Авторнуң тырттырган чуруктары