Тускай шериг операциязында чаңгыс чер чурттугларывыска гуманитарлыг дуза чедирип чораан команда дүүн массалыг информация чепсектериниң ажылдакчылары-биле ужурашкан.
Аңаа ТР-ниң Дээди Хуралының депутады Эрес Хуурак, Кызыл кожууннуң төп эмнелгезиниң улуг эмчизи Орлан-оол Моңгуш келгеш, сургакчылаашкын дугайында чугаалаан.
Бо удаада Шагаа байырлалын уткуштур ТР-ниң Баштыңының ТШО-га хамаарышкан айтырыгларны долузу-биле харыылаар төлээзи Тимур Куулар, лама башкы Шыырап, Межегей школазының башкызы, Межегей сумузунуң депутады Чиңгис Моңгуш 5 тонна чүъктүг автомашинаны башкарып чораан. Өскелер-даа чораан.
Шагаа байырлалын таварыштыр гуманитарлыг дуза чедирер ажылдарны Кызыл болгаш Таңды кожуун кол черни ээлеп удуртуп турган дээрзин сагындыраал. Ол ай санында кайы-бир кожуун харыысалганы ээлчег езугаар алыр дугайында шиитпирлээн. Бо удаада Кызыл биле Таңды кожуун харыылааны ол. Моон соңгаар Тывадан ТШО-да чаңгыс чер чурттугларывыска гуманитарлыг дузаны ай санында чорудуп эгелээр шиитпирни үндүргенин демдеглээли.
«Даанган хүлээлгевисти күүсеттивис. Тывадан аъш-чем, идик-хеп дээн ышкаш чүүлдерни чүдүргеш, техниканы Москвадан немей садып, четчелээн бис. Москвадан чүдүрген чүъгүвүстү саткан акша 5 сая хире рубль болган. Кызыгаарны эрте бээривиске-ле, дайынчылар бисти уткуп алды. Барган дораан-на эътти үледивис. Аңгы-аңгы черлерде кезек бүрүзүнге чедиштирер дээш, кызыткан бис. Запорожье облазынче 3 чүъктүг автомашина четкен. Ында бензин-биле ажылдадыр ыяш хирээлээр моторлар дээн ышкаш техника аймаа болгаш эптеп каан хой кештери бар. Ылаңгыя тыва алгылар дээш оолдар өөрүп четтиргенин катап-катап илереткеш, алгы дөженгеш чыдыптарга, аалда чыткан дег дээрзин сагындырып турдулар» – деп, ТР-ниң Дээди Хуралының депутады Эрес Хуурак чугаалады.
Күрүне фондузу адрестиг чагыг хүлээп албайн турар. Ынчалза-даа бо удаада Таңды болгаш Кызыл кожууннар гуманитарлыг дузаны чедирерин хүлээнгеш, боттарының кожууннарындан ТШО-да киржип турар чаңгыс чер чурттугларынга адрестиг посылканы чедирерин боттары хүлээнген дээрзин сагындыраал. Февраль 10-да болган телекөвүрүг кончуг бедик деңнелде эрткен. ТР-ниң Баштыңы байыр чедирип үнүп кээрге, оолдар хөлчок өөрээн дээрзин ол немеди.
«Кызыл кожууннуң төлээзи кылдыр сургакчылаашкынче аъттаныпкан-даа болзумза, бодум эмчи болганымда, ында ажылдап турар эмчилерге база ужуражып, чугаалаштым. Кожуунувустуң сумуларындан дайынчыларның ада-иези, чоок улузу чагыглар чоруткан турган. Дедир чанып олура, бир солдаттың авазындан өөрүп четтириишкинниң чагаажыгажын алдым. Иениң сеткилин өөрткенивиске бодувус база өөрдүвүвүс. Кур-Чер сумузундан дайынчыга техниканы холунга хүлээттивис. Чагыгны чедирип бээривиске, ол-ла кежээ тыва мүн хайындырган. Ээрбектен дээш өске-даа сумулардан чагыгларны доозазын шыдаар шаавыс-биле чедиргилээн бис.
Эң-не магадаан чүүлүм болза, чаңгыс чер чурттугларывыс чежемейниң-даа берге байдалда дайылдажып турар болза, чемненген соонда-ла, дыка дүрген аяк-шынаан аштап-арыглап кааптар, арыг-силигге кончуг чаңчыккан болду. Оларның корум-чурумун онзазындым. Көңгүс аныяк оолдарның карааның оду хып, эрес-дидими, дайынчы туруштуу, эрзии сагыжымда артып калды. Ужурашканывыс командирлер, удуртукчулар бистиң оолдарны мактап ханмас болду. Көөрге, көңгүс бичии оолак, ынчалза-даа бодун алдынып турары ёзулуг солдат боор оолдар чорду» – деп, Кызыл кожууннуң төп эмнелгезиниң улуг эмчизи Орлан-оол Моңгуш үлешти.
ТР-ниң Дээди Хуралының өмүнээзинден дайынчыларга шаңнал бижиктерни база тывыскан. Дайынчыларның эң-не улуг дилээ – эмин эрттир сагыш човавазы. Олар «Тиилелге бистии!» деп кыйгы-биле тулчуп чоруп турар.
ТШО-да бо хүннерде ийи херээжен кижи база бараан болуп турарын онзазынып демдегледилер. Чейнеш Дажы-Лама, Чаяна Ооржак олар 2023 чылдың октябрьдан эгелеп ТШО-да керээ езугаар ажылдап турар. Оларның даалгазы – балыгланган солдаттарга дуза чедирери.
Айдың ОНДАР.
Чуруктарны интернеттен алган.
“Шын” №11 2024 чылдың февраль 14