«Ада-чурт камгалакчылары» күрүне фондузунуң Тывада салбыры ажыттынганындан бээр тускай шериг операциязының киржикчилеринге, оларның чоок улузунга бүгү талалыг деткимчени көргүзүп, шиитпирлеп чадаан айтырыгларынга дузалажып турар. Оларның организастап турар деткимчелериниң бирээзи – эмчи эртемнериниң доктору, профессор, бертик-межел эмнээр ортопед эмчи Вячеслав Сүдер-оолович Ондарны Тываже чалап эккеп турары. Вячеслав Ондар тускай шериг операциязынга киришкеш, кемдээшкин алган оолдарны чаңгыс эвес удаа хүлээп турар.
Тыва чоннуң хүндүлээри ортопед эмчиниң ады чүгле Тывада эвес, а Россия девискээринде шагда-ла билдингир апарган. Эмчи сентябрь 13-те даң бажында Москвадан Кызылга ужуп келгеш-ле, «Ада-чурт камгалакчылары» күрүне фондузунга эртенгиниң 9.00 шактан тура ТШО киржикчилерин хүлээп эгелей берген.
Фондунуң коридорунда оочур манап олурар хамаатыларның аразында даянгыыш туткан эр кижиниң адын айтырарымга, Доржу Очур дээр болду. «2022–2023 чылда ТШО-га киржип тургаш, будумга кемдээшкин алгаш, чанып келдим. Будумнуң чодазы балыгланган. Ажыы-биле чугаалаарга, чода чок деп болур чүве-дир ийин. Дискээмден куду оортулаңайнып турар. Будум аарыыр, билинмес черлери база ам-даа бар. Ынчангаш эмчиге кирип алыр дээш келдим» – деп, Доржу тайылбырлады.
Доржу Очур Улуг-Хем кожууннуң Хайыракан чурттуг. Амгы үеде Кызыл хоорайда чурттап чоруур. Өг-бүлелиг, үш ажы-төлдүг. «Өг-бүлениң камгалакчызы, чемгерикчизи кижи бертик боорга, дыка-ла берге-дир» — деп, ол хомудап чугаалады.
«Ада-чурт камгалакчылары» күрүне фондузунуң даргазының медицина талазы-биле оралакчызы Сырга Куулар:
– Дугуржулга езугаар хүндүлүг коллегавыс Вячеслав Сүдер-ооловичини ТШО киржикчилеринге эмчи дузазын көргүзери-биле чалаан бис. Эмчиге кирген оолдар бир болза, улаштыр эмнээшкин алыр, бир болза кезиишкин эртер. Эрткен чайын база Тывага келгеш, ТШО-нуң киржикчилерин хүлээп ап турган. Ынчан хүлээген соонда, 10 ажыг хамааты кезиишкинни эрткен. Чамдык оолдар эмчиниң сүмелээни-биле аңгы-аңгы федералдыг эмнелге төптеринге эмнээшкинни алган.
«Москвадан чааскаан эвес, а үш кижи составтыг эмчилер командазы-биле – онколог эмчи Дмитрий Радионов, нейрохирург эмчи Сергей Юндин олар-биле кады келдим. Кызыл хоорайның Бай-Хаакская кудумчузунда чоокта чаа туттунган поликлиникага чонну сентябрь 13–15 хүннеринде хүлээп алыр бис.
«Ада-чурт камгалакчылары» күрүне фондузунуң Тывада салбырының удуртукчузу Мерген Михайлович-биле баш удур дугуржулганы чарган турган бис. Сентябрь 13-те эртенгиниң 9.00 шактан 12.00 шакка чедир ТШО киржикчилерин хүлээр мен. Эмчилээшкин талазы-биле шын орукче угландырып, сүме кадар мен. Улаштыр каяа эмненип болурул, кандыг эмнээшкин эртерил, чүнү кылырыл, чүнү кылбазыл, кезиишкин эртер бе азы реабилитация эртер бе дээн ышкаш арга-сүмелерни бээр мен.
ТШО киржикчилери колдуунда кезиишкин дугайында айтырып келир болур чорду. Дыка нарын кемдээшкинниг оолдар бар-дыр. Ынчангаш оолдарга улуг дуза херек. Чамдык улусту Москваже келдиртип алгаш, а бир чамдыызын республика эмнелгезинге-даа кезер бис. Шыдаар шаам-биле дузамны кадып турарым ол-дур ийин. Чонумну хүлээп алыр дээш, бир дугаар келбейн турар мен. Сөөлгүзү база эвес дээрзин сагындырайн. Арга тургустунарга-ла, база катап кээр бис» – деп, медицина эртемнериниң доктору, профессор Вячеслав Ондар чугаалады.
Эмчи-биле чугаалашкан соонда, оочурлап олурган улус-биле чугаалаштывыс.
– 2022 чылдың октябрьда керээ езугаар ТШО-же чоруптум. Балыглангаш, Луганск Улус Республиканың бир госпиталынга элээн үр эмнээшкин ап чыттым. Кезиишкин манаан улус дыка көвей болган. Оочурну манап чадап кааш, Тываже чанып келгеш, «Ада-чурт камгалакчылары» күрүне фондузунга келиримге, дыка эки дузалаан. РФ-тиң Камгалал яамызының деткимчези-биле Курганга эмнеттим. Бо хүнге чедир аңгы-аңгы эмчилерниң эмнээниниң түңнелинде, холум мүн-не чүгээртеп келген. Ынчалза-даа ам-даа аарыыр. Инвалид деп комиссия эртер дээш, Вячеслав Сүдер-ооловичиден дуза дилеп келдим – деп, ТШО киржикчизи Андрей Баир тайылбырлады. Андрей Баир өг-бүлелиг, ийи ажы-төлдүг.
Айдың ОНДАР.
Ада ТЮЛЮШТУҢ тырттырган чуруктары.
“Шын” №70 2024 чылдың сентябрь 14