2021 ЧЫЛДА ИНВАЛИДТЕРГЕ КАНДЫГ ӨСКЕРЛИИШКИННЕР БОЛУРУЛ?

Кадыының байдалы кызыгаарлыг кижилерге справка бижидип алыр болгаш келдередилгениң техниктиг херекселдерин алыры белен апаар.
Март 1-ге чедир инвалид байдалын шынзыдарының бөдүүнчүткен чуруму ажылдап турар, а ооң дугайында справканы 2021 чылда электроннуг-даа, саазын-даа хевиринге белеткеп кылып болур. Үнүп келген чылдан тура коляска, колдуктааштар, протезтер садарынга электроннуг хевирге сертификаттар берип эгелээр, а ону чурттап турар чериниң аайы-биле ап болур. Оон ыңай бо бөлүктүң кижилерин чүү манап турарыл?

ЭЛЕКТРОННУГ СЕРТИФИКАТ ЧҮНҮ БЭЭРИЛ?

Декабрь 29-та Президент Владимир Путин электроннуг сертификат дузазы-биле келдередилгениң техниктиг херекселдерин садып алырын чөпшээрээниниң дугайында хоойлуга атты салган. Ноябрь 18-те Күрүне Думазының пленарлыг хуралынга күш-ажыл болгаш социал политика сайыдының оралакчызы Алексей Вовченконуң дыңнатканы-биле, инвалид кижиниң келдередилгезиниң тускай программазынга көрдүнген тодаргай хөреңги дээш компенсацияның түңүн “Мир” картазынче кирип турар кылдыр чаңчыктырар. Ооң-биле чүгле көрдүнген техниктиг херекселдерни садар. Ол дээр­ге протезтер, кулакка кедер аппараттар, коляскалар, колдуктааштар болгаш өске-даа чугула херекселдер.
Сертификатты кайы-даа садыгга ажыглап болур, оон аңгыда онлайн садыглажылга-биле база болур. Кандыг хевирге ону алырын шилип ап болур: сертификат, компенсация азы херекселдиң бодун. Келдередилге херекселин, ооң мурнунда ышкаш, чүгле чурттап турар чериниң аайы-биле эвес, турар чериниң аайы-биле база ап болур.
Протезтер болгаш коляскаларга электроннуг сертификат дугайында хоойлунуң утказын Карелова чугаалаан.
Федерация Чөвүлелиниң вице-спикери Галина Карелова ооң мурнунда Россияда 12 миллион чыгыы инвалидтер, оларның иштинде 670 муңу бичии уруглар бар дээрзин дыңнаткан турган. Чылдың-на техниктиг херекселдер дээш 1,6 миллион кижи кээп турар.

ТӨЛЕВИРЛЕРНИ
ИНДЕКСААСТААР

Январь 1-ден тура шупту ажылдавайн турар пенсио­нер­лерниң камгаладылга пенсиялары, ооң иштинде инвалидтерниң, 6,3 хууга өзер. Социал пенсияларны 2021 чылдың апрель 1-ден тура 2,6 хууга индексаас­таар. Инвалид байдалы дээш шериг пенсияларны 2021 чылдың октябрь 1-ден тура шериг албанныгларның шалыңының индексациязы-биле кады 4 хире хууга өстүрер.

2020 ЧЫЛДЫҢ КОЛ
ХООЙЛУЛАРЫ: СОЦИАЛ БӨЛҮК

2021 чылдың февральдан тура инвалидтерге ай санында төлевирлерни 3,8 хууга өстүрер деп планнап турар. Ол-ла хемчээлге социал дуза өртектери база өзер – чиигелделиг эмнер, санаторийже путевкалар, хоорай кыдыының электричкаларынга орук өртээ.
Экспертизаны пандемия соонда эртип ап болур
2021 чылдың март 1-ге чедир, коронавирус инфекциязы дээш пандемия үезинде инвалидность тургузарынга бөдүүнчүткен чурум ажылдап турар. Инвалид кижиниң статузун чартык чылга узадып каар, а бир дугаар ону ап турар улуска эмчи экспертизазының бюрозунче келдирбейн бээр. Ынчалза-даа пандемия төнерге, инвалид байдалын тургузар болгаш шынзыдар экспертизаны дөмей-ле эртер апаар. Шынзылганы поликлиникадан алыр, аңаа-ла эмчи шинчилгезиниң түңнелдерин айтып каар. Ооң мурнунда бир эвес медээлер долу эвес болза, аарыг кижи эмнелгеже дедир баргаш, долдурар турган. Декабрь 9-та күш кирген Чазактың доктаалы-биле, 2021 чылдың март 1-ден тура поликлиникалар боттары экспертизаның негелдези езугаар документилерни чедир кылыр апаар.

ШУПТУЗУН – ТЕЛЕФОНГА

2021 чылдың июль 1-ден тура российжилер чогуур ужурлуг социал дуза хемчеглериниң дугайында медээ­лерни чаңгыс аай күрүне дузазы (госуслуги) чедирер төптүң телефонундан билип ап болур. Кымга кандыг чиигелделер, дузаламчы акшалар, төлевирлер хамаар­жырын аңаа чугаалап бээр.
Ооң-биле кады 2021 чылдың июль 1-ден тура кадыының аайы-биле арга-шинээ кызыгаарлыг улус күрүне дузазы алырда, инвалид байдалының дугайында медээни бербейн барып болур: албан чери боду Пенсия фондузу азы инвалидтерниң федералдыг даңзызындан тодарадып алыр.
Россияда инвалидтерге продукция бүдүрүлгелеринге бөлүк хемчеглерни доктааткан.
Удавас кадыының аайы-биле пенсияны ала-чайгаар санай бээри чадавас – ындыг хоойлу төлевилелин декабрь 15-те Күрүне Думазынче киирген. Ону бөлүк депутаттар болгаш сенаторлар ажылдап кылган, Чазак ону деткээн. Пенсия фондузу төлевирлерни хамаатыларның билдириишкиннери чокка боду доктаадып эгелээр дээр­зин даап бодап турар.

СПРАВКАЛАР ЭЛЕКТРОННУГ ХЕВИРГЕ ҮНҮП ЭГЕЛЭЭР

2022 чылдың январь 1-ден тура хамаатының инвалид деп шынзыдып турар херечилел бижиктен ушта бижилгени тускай электроннуг хевирге бээр. Күш-ажыл яамызының бо дужаалы декабрь 22-де хоойлу-дүрүм медээлериниң порталынга парлаттынган. Ол үеге чедир справканы электроннуг-даа, саазын-даа хевиринге ап болур дээрзин документиде бижээн.
Хамаатыны инвалид деп шынзыткан соонда 3 ажыл хүнүнүң дургузунда справканы пенсия хандырылгазының органнарынче угландырар ужурлуг дээрзин дужаалда доктааткан.
2022 чылдың январь 1-ден тура хамаатының инвалид деп шынзыдып турар херечилел бижиктен ушта бижилгени тускай электроннуг хевирге бээр. Күш-ажыл яамызының бо дужаалы декабрь 22-де хоойлу-дүрүм медээлериниң порталынга парлаттынган. Ол үеге чедир справканы электроннуг-даа, саазын-даа хевиринге ап болур дээрзин документиде бижээн.
Хамаатыны инвалид деп шынзыткан соонда 3 ажыл хүнүнүң дургузунда справканы пенсия хандырылгазының органнарынче угландырар ужурлуг дээрзин дужаалда доктааткан.
Марина СОКОЛОВА.
#РОССИЙСКАЯГАЗЕТА#ШЫНСОЛУН#МЕДЭЭ