«Транспорт сервизи база төлевилели» КУБ – чаа регион оператору республика девискээринде боктар-биле январь 1-ден ажылдап эгелээн. Бүдүрүлгениң удуртулгазы биле ооң тургузукчузу – Тываның Чуртталга-коммунал ажыл-агый яамызы чаа ажылдың бирги айының түңнелдерин илеткээн. Бокту чыып, ону үндүр сөөртүр кол ажылын оператор четтигип турар бе деп, Владислав Ховалыг сонуургаан.
Эрткен чылын чаа чыл байырлалының соонда бок оператору ажылче үнмейн дыштанып туруп бээрге, хөй каът бажыңнар чанында бок овааландыр чыдып бергенин кызылчылар утпаан. Чаа регион операторунуң директору Алексей Пустозеров декабрь 31-де база январьның баштайгы хонуктарында эрткен чылгы боктуң айтырыын бүдүрүлге шиитпирлеп шыдапканын илеткээн. Найысылалдың хөй каът бажыңнарында чурттакчылар операторнуң солушканын, ооң салдары кандыг болганын эскерип безин четтикпээн.
Эрткен чылын "Чаагайжыдылга" МУБ бокту чыып, үндүр сөөртүп турган. Күрүнениң унитарлыг бүдүрүлгези регион оператору бир ай дургузунда ниитизи-биле 151,88 кубометр бокту үндүр сөөрткен. Бок үндүр сөөртүрүнге 165 керээни: ооң иштинде 638 сайгарлыкчы, 51 муниципалдыг бүдүрүлге, 25 федералдыг организация, 25 хуу бажыңнар чурттакчылары-биле чарган. Коронавирус эпидемиязы бодунуң уржуун база чедирген. Керээ чарар ужурлуг ажылдакчыларның аарый бергенинден, Ак-Довурак база Шагаан-Арыгда хөй квартиралыг бажыңнарның боктары үезинде сөөрттүнмээн. Ол байдалды ам эткен. Амгы үеде бүдүрүлге ажыл чуруму-биле ажылдап турар, ынчалза-даа баштайгы айда ам-даа дарый кылыр ажылдар билдинип келген.
Бокту чыып база чүдүреринге лизенция долдурары, чамдык кожууннарда кадыг бок чүдүрүлгезиниң хандырылгазын экижидери база өске-даа ажыл-агыйжы айтырыглар бар. Оларны шиитпирлээринге ЧКА яамызы – тургузукчу база республикада бок-биле ажылдаар кол модератор – Арга-арыг болгаш бойдус ажыглалының яамызы дузалажып турар. Бо ийи ведомство регион операторунуң мурнунда салдынган айтырыгларны кады шиитпирлежир ужурлуг деп, Владислав Ховалыг сагындырган.
Чуртталга-коммунал ажыл-агыйының сайыды Мерген Мынын-оолдуң чугаазы-биле алырга, амгы үеде ведомство кожууннарда кадыг бок-биле ажылдаар бүдүрүлгелерниң ажылын хынап турар. Оларның эрге-хоойлу статузун, материал-техниктиг байдалын, бок төгер маршрудун хынаар. Бок төгер контейнерлер шөлчүгештеринге хамаарыштыр ажылды чурумчудар. Азы башкарыкчы компаниялар, тодаргайлаарга, боктар бөлүкчүлери-биле ниити "дылды" тывар. Улуг хемчээлдиг боктар төп турарларга аңгы тарифти тургузар. Ол айтырыгны ЧКА яамызының киржилгези-биле шиитпирлээр. Ол ышкаш бо чылын республиканың кожууннарында чөпшээрел чок, ала-чайгаар чыглы берген 5 улуг бок төгер черлерни арыглап-аштаар сорулга салдынган.
Арга-арыг ажыл-агыйы база бойдус ажыглалының сайыды Темир Сарыг-Хаа чаа операторнуң ажылдап эгелээни-биле бок чыыр болгаш үндүр сөөртүр ачы-дуза чедирилгези экижиир ужурлуг деп санап турар. Бо операторнуң техниктиг хандырылгазы база кадрлары четчир. Яамы Кызыл болгаш Чадаана хоорайларның чоогунга коммунал боктарының кадыг хевирин чок кылыр база ону болбаазырадыр талазы-биле завод тудар төлевилелди ажылдап кылган, ол ышкаш чоокку үеде ону боттандырар хуу сайгарлыкчыны тодарадыр мөөрейни чарлаанын хуралга демдеглээн. Ынчан оператор кадыг боктарны үе-шаанда үндүр сөөртүп эгелээр. Владислав Ховалыг илеткелчилерни дыңнааш, чаа тургустунган бүдүрүлгениң кол ажылы – боктарны үе-шаанда аштаарын чедип ап, кижилерниң амыдырал байдалын экижидери дээрзин база катап сагындырган.
Тываның Баштыңы республиканың девискээринге бок аштаар, ону үндүр сөөртүр ажыл шынарлыг болзун дээш, немелде акша-хөреңгини база үндүрүп бээрин айыткан. Тыва Республиканың арга-арыг ажыл-агыйы болгаш бойдус ажыглалының яамызынга 2023 чылда «Арыг агаар» федералдыг программаның даңзызынче Кызыл хоорайны база киирер айтырыгны чедип алыр даалганы берген.
Тыва Республиканың Чазааның парлалга албаны.