«Демография» национал төлевилелди күүседип, 2020 чылда Улуг-Хем кожууннуң Ийи-Тал суурга 30 олуттуг ясли оран-савазының тудуу эгелээн турган.
ТР-ниң Чазааның «Госстройзаказ» күрүне албан чериниң (директору Р.В. Монгуш) чагытканы тудугнуң өртээ 32 сая 90 муң рубль болган. Ону 2021 чылдың август айда «Регионстрой» КХЭ (чиңгине директору Э.С.Иргит) тудуп дооскаш, чагыкчыга хүлээдип берген.
Тудуп дооскан чаа объектини улаштыр Ийи-Тал суурда «ТР-ниң аграр школа-интернадынче» шилчиткен.
Чаа туткан ясли оран-савазының ниити шөлү 628,2 дөрбелчин метр. Аңаа 30 уругну 2 бөлүкке хүлээп алыр. Оларның уруглар хүлээп алыр, ойнаар, удуур өрээлдери, кухнялары аңгы. Аңаа 4 кижизидикчи башкы болгаш 5 ажылчын ажылдаар. Орун-дөжектен, стол-сандайдан эгелээш, чаа дериг-херексел бүрүнү-биле дериттинген, ажылдаарынга белен уруглар садының чаа оран-савазының байырлыг ажыдыышкыны декабрь 2-де Ийи-Тал суурга болуп эрткен.
Аңаа Тыва Республиканың Баштыңы–Чазааның Даргазы Владислав Ховалыг, ТР-ниң өөредилге сайыды Алексей Храмцов, Улуг-Хем кожууннуң болгаш Ийи-Тал сумунуң удуртукчулары, суурнуң чурттакчылары болгаш аалчылары, «Хамнаарак» уруглар садының ажылчын коллективи киришкеннер.
Хамчыктыг аарыг коронавирус чавырылбаан болгаш даштын соок дыңзып келгени-биле холбаштыр чаш ажы-төлдү даштыгаа болган байырлыг ажыдыышкынга киириштирбээни шын болган.
Ийи-Тал суурнуң «Хамнаарак» уруглар садының ясли бөлүүнүң чаа оран-савазын ажыдар байырлалга киржип келген Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг Ийи-Тал суурда туттунгандан бээр үр болбаан республиканың аграр школа-интернадынга немештир ам уруглар садының чаа оран-савазы немешкени өөрүнчүг-дүр деп демдеглээн.
– Школа-интернаттың төлевилелин кылып турда, ынчангы Улуг-Хем кожуун чагыргазы ооң инженер коммуникацияларын аңаа келир үеде туттунар садик болгаш башкыларга чаагайжыткан бажыңнар кожуп болур кылдыр кылдыртканы кончуг шын болган-дыр – деп, Владислав Товарищтайович айыткан.
Ол ышкаш республиканың бирги удуртукчузу: «Ийи-Талда чаа школадан, интернаттан, ам уруглар садының чаа оран-савазындан тургустунган комплексче федералдыг удуртукчуларны-даа чалап болур-дур!» — деп, чоргаарал-биле чыылган чонга дыңнаткан.
Ол дээш башкыларга бажыңнар тударын дүргедедирин Тываның Баштыңы В.Т. Ховалыг ТР-ниң өөредилге сайыды А.В. Храмцовка чаа оран-саваны ажыдар кызыл кожааны кескен соонда, дораан даалганы берген.
Чүге дээрге чурттаар оран-сава чогундан школаның 2 башкызы интернатта аңгы өрээлде-даа болза, өөреникчилер-биле кады чурттап турар болган.
Башкыларга чурттаар оран-сава тудуун дүргедедип, оларга ажылдап-чурттаар эки байдалды тургузуп бээр болзувусса, көдээ черде школаже аныяк специалистерни болгаш орус дылдыг башкыларны чалап алырывыс белен болур деп, Владислав Товарищтайовичиниң чугаалаанын деткивес аргажок.
Чаа ажыткан оран-саваже хол куруг кирер эвес дээш, Владислав Товарищтайович уруглар садынга чаа хеп-чуур машина садып алыр сертификатты база тывыскан. Аңаа улажып, РФ-тиң Күрүне Думазында Тывадан депутады Айдың Николаевич Сарыглар чыылган чонга байыр чедиргеш, уруглар садынга телевизорну белекке сөңнээн.
Ийи-Тал суурнуң, «ТР-ниң аграр школа-интернадынга» хамааржыр «Хамнаарак» уруглар садының чаа оран-савазының байырлыг ажыдыышкынынга киришкеш, улуг даргалар чымыштыг ажыл-ижин улаштыр кылып чорупкан соонда, школага байырлыг концерт болган.
Аңаа «Хамнаарак» уруглар садының улуг башкызы, аныяк удуртукчу Сайзана Дагбага удурткан коллективтиң кижизидип турар уруглары ырлап, шүлүктеп, танцылап-самнавышаан, чаа оран-сава тудуп берген чазак-чагыргага, тудугжуларга четтиргенин илереткеннер.
Аграр школаның өөреникчилери база дуңмаларын деткип, солун номерлерни чыылган чонга көргүскеннер.
Улуг-Хем кожууннуң уруглар садтарының эргелекчилери шупту чыглып келгеш, Ийи-Талда коллегаларынга чаа оран-савалыг болганы дээш байыр чедирип, белек-селээн коллективтериниң мурнундан тывысканы онза болган.
Республиканың Ийи-Талда аграр школа-интернадынга (директору Е.С. Болат-оол) хамааржыр «Хамнаарак» уруглар садының чаа оран-савазын тударынга, ооң хөй чылдар иштинде эргелекчизи турган М.М. Хойдувайның киирген улуг үлүг-хуузун маңаа демдеглевес аргажок. Ам бо хүннерде кадыының байдалы-биле Москва хоорайда эмчи курузун эртип турар Марина Монгушовнага чыылган чон, коллегалары дүрген сегип, ажылчын коллективинче дарый эглип кээрин күзеп турганнар.
Ийи-Тал суурнуң чону чаа оран-савалыг болган «Хамнаарак» уруглар садынга белек-селээн сунган. Улуг-Хем кожуун чагыргазының оралакчы даргазы М.Л-К. Даспак биле кожууннуң өөредилге эргелелиниң даргазы О.Б. Сенди база байыр чедирип, уруглар садынга херек дериг-херексел садып алыр сертификаттарны тывыскан.
«Ийи-Талдың уруглар садынга чаа оран-сава немешкен соонда, суурга уруглар садынче оочур чок болур» — деп, Ольга Сендиниң түңнээни, «Демография» национал төлевилел Ийи-Тал суурда чедиишкинниг амыдыралга боттанып турарын херечилеп турар-дыр.
Мерген КЫРГЫС.
Александр ЕНЗАКТЫҢ тырттырган чуруктары.
#Тываныңбаштыңы #Улуг_хемкожуун #Ийи_талсуур #Тыва #Тува #Шынсолун #Тывадыл #Тывамедээ #Tuva #Shyntuva