Тываның Баштыңының албан-хүлээлгезин түр үеде күүседип турар Владислав Ховалыгның ажыл-херектери эрткен неделяда дыка хайымныг болган. Республиканың удуртукчузу Россияның аныяктар хүнү, июнь 27-де, Национал паркка аныяктар-биле шивилер тарыыр чараш акцияга киришкеш, улаштыр Чазак бажыңынга бедик мергежилдиг, бурунгаар чүткүлдүг, быжыг тура-соруктуг аныяктарны шаңнап-мактаар езулалга киришкен.
Чедиишкинниг ажыл-херектер-биле чергелештир республикага нарын-берге болуушкуннар болган. Оларның чылдагааннарын сайгарар, шын түңнелдерни үндүрер, бергелерни чайладыр дээш шиитпирлерни дүрген хүлээп алыр болгаш боттандырар талазы-биле республиканың удуртукчузу улуг организастыг ажылды кылып чоруткан.
📢БОДУНУҢ КОНТРОЛЮНГА АЛГАН
Эрткен неделяның төнчүзүнде “Байлак” уруглар лагеринге коронавирус аарыы өөскээн деп дүвүренчиг медээ келген. Бир-ле дугаарында, Владислав Ховалыг оперативтиг штабты тургускаш, ук байдалга хамаарыштыр ээлчег чок хуралды кончуг дүрген чыггаш, бо талазы-биле чогуур хемчеглерни ол дораан чорудуп эгелээн.
Июнь 24-те “Байлак” уругларның дыштанылга лагериниң ажыл-чорудулгазын кызыгаарлаан хемчеглерни чоруткан. Коронавирустан аараан уругну Таңды кожууннуң төп эмнелгезинге дораан эккелгеш, анализтерни дужааттырган соонда, шынап-ла, ковидтен аарааны бадыткаттынган. Ол дораан лагерь девискээринде карантинни чарлаан. Ол-ла хүн ведомстволар аразында тургустунган тускай комиссияның шиитпири ёзугаар ол лагерьге дыштанып турган бүгү уругларның болгаш башкыларның, ажылдакчыларның анализтерин ап, хынаан. Июнь 10-нуң хүнүнден тура ук лагерьге дыштанып турган 174 уругларны, 33 улуг улусту, шуптузун лагерьден дажыыр талазы-биле ажылды чоруткан. Анализи багай болган уругларны комиссияның шиитпири ёзугаар Сукпакта агролицейге негелде ёзугаар көрдүнген үе дургузунда чыттырарын шиитпирлээн.
– «Байлак» лагеринге коронавирустан аараан уругларның ада-ие бүрүзүнүң дүвүрелин болгаш аарышкызын билип тур мен. Дыштанылганың болгаш кадыкшыдылганың орнунга олар айыылдыг халдавырны чыпшырып алганнар-дыр. Ол бүгүдеге улуг кижилерниң буруузу база бар. Ажыы-биле чугаалаарга, хөлчок нарын байдал тургустунуп келди, аңаа кижи бүрүзү кайыын белен турган деп. Бо болуушкунга холбаштыр эрткен божуу-дүрген хуралга чазак кежигүннеринден чүнү-даа чажырбайн, чүгле шынын чугаалап турарын диледим. Херек хөлчок нарыыдап келген, чидиг айтырыглар база бар – ооң дугайында шыны-биле өй-шаанда дыңнадып турары чугула.
Тыва Республиканың күш-ажыл болгаш социал политика сайыдының албан-хүлээлгелерин күүседип турар Эдуард Санданга шын медээни дыңнадып чедип келгени дээш, өөрүп четтиргенимни илереттим. Чүл дизе Тываның тудуг техникумунуң ниити чуртталга черинде уругларның үр үеде амыдырап-чурттаарынга таарымчалыг байдалдар тургустунмаан. Аарыг кижилер-биле холбаа тудуп турган уругларны «Буян-Бадыргы» аалчылар өргээзинче көжүрериниң дугайында доп-дораан даалганы бердим. Ам оларда бүгү-ле таарымчалыг байдалдар тургустунган, хамык чүүлдер аңгы-башкы. Мындыг байдалда уругларның сагыш-сеткилинге-даа чиик болур болгай – деп, Тываның Баштыңының албан-хүлээлгезин түр үеде күүседип турар Владислав Ховалыг интернетте бодунуң блогунга бижээн.
Айтырыгны бодунуң хууда контролюнга тударын Владислав Ховалыг дыңнаткан.
Ол-ла хүн аарыг кижилер-биле холбаа тудуп турган уругларны «Буян-Бадыргы» аалчылар өргээзинче көжүрген.
📢УРУГЛАРНЫҢ АЙЫЫЛ ЧОК ЧОРУУН КҮШТЕЛДИРЕР
Июнь 29-та Чөөн-Хемчик кожууннуң төвү Чадаана хоорай биле Бажың-Алаак суур аразында автомобиль оруунга УАЗ-469 маркалыг автомашина аңдарылгаш, ону чолаачылап чораан 13 харлыг оол амы-тынындан чарылган дугайында коргунчуг медээ хөй кижилерни хомудадып, сагыш-сеткилин хөлзедип дүвүреткен.
Тываның Баштыңының албан-хүлээлгезин түр үеде күүседип турар Владислав Ховалыг элээди оолдуң ада-иезинге болгаш чоок кижилеринге ханы кажыыдалын илередип, аар ажыг-шүжүгнү шыдамык ажып эртерин чагаан.
Ажы-төлүнүң чуртталгазы, кадыкшылы дээш кончуг харыысалгалыг болурунче база шупту ада-иелерни Владислав Ховалыг кыйгырган, уруг-дарыы автотранспорт муна бээр таварылгаларны болдурбазын ада-иелерге сагындырган.
Элээди оол амы-тынындан чарылган, ажы-төл кемдеп-кергээн, Чөөн-Хемчик кожуунга болган автотранспорт озал-ондаа-биле холбаштыр уруг-дарыгның айыыл чок чоруунуң хемчеглерин күштелдирерин корум-чурум болгаш хоойлу-дүрүм, социал камгалал, өөредилге албан черлеринге республиканың удуртукчузу дааскан.
📢ТЫВАГА БАЗА ЧУГУЛА
Россияның Президентизи Владимир Путинниң июнь 30-де чон-биле дорт харылзаазынга бодунуң бодалдарын республиканың удуртукчузу социал четкиде илереткен.
– Президентиге российжилерниң салып турган айтырыглары Тывага база чугула. Бистиинде база аъш-чемниң өртээ өзүп турар, социал пособие акшазын төлеп бээринде айтырыглар бар, школаларның чамдыызының оран-савазы айыылдыг байдалда, бистиң регионга газ четкизин киирери херек. Президент Владимир Владимирович кезээде кижилер-биле харылзаада, оларның нарын айтырыгларынга ханы кичээнгейлиин, тоомча чок эвезин ол көргүстү. Чидиг айтырыглардан ол чалданмас, ынчангаш чуртта болуп турар шупту нарын чүүлдерни билирин бис база катап шынзыгып көрдүвүс.
Вакцинация дугайында Президентиниң сөстерин, аңаа ооң хууда хамаарылгазын онзалап демдеглеп каайн. Шиитпирни кижи бүрүзү боду хүлээп алыр болбайн аан. Албан тарыдып алырын кижиден негээр эрге кымда-даа чок. Ынчалза-даа бөгүн бодун болгаш өске кижилерни коронавирустан камгалаарының, ооң коргунчуг уржуктарындан чайлаарының чаңгыс-ла аргазы вакцинаны тарыдып алыры. Президентиниң бодунуң хууда үлегери болгаш ооң кадыының амгы үеде дыка эки байдалы скептиктерни шынзыктырыптар.
📢ДУЗАЛААР ДЕП ШИИТПИРЛЭЭН
Июнь 30-де Тываның Баштыңының албан-хүлээлгелерин түр үеде күүседип турар Владислав Ховалыг республиканың чазаанга хамаатыларны хууда хүлээп алган.
Республиканың удуртукчузунуң хүлээп алыышкынынга келген кижилерниң бирээзи амыдыралда идепкейлиг болгаш ажыл-ишке шудургу аныяк реабилитолог эмчи Адыгжы Ооржак. Ол беш чыл бурунгаар реабилитология төвү ажыдар сорулганы мурнунга салган. Чүге дээрге университет дооскаш, реабилитолог эртеминиң аайы-биле эмчилеп тургаш, чүстери аарыг кижилер Тывада арбын, чүстерин эмнедир дээш өске регионнарже чоруп, хөй акша-төгерикти чарыгдап турарын ол көрген. Чүстери аарыг кижилерниң аразында спортчулар, аар ажылдарлыг кижилер болгаш улуг назы-харлыглар база эвээш эвес болган. Дуңмазы уруг-биле кады ажыдар деп шиитпирлээни реабилитация төвү турар ужурлуг бажыңны тутпушаан, бодунуң эртем-билиин бедидип турган. Келир үеде ажыттынар төптүң бажыңы белен, эмнээшкинге ажыглаар бедик технологияның дериг-херекселин садып алырынга 6 200 млн. рубль чугула херек. Реабилитация төвү ажыттына бээрге, аңаа чүс аарыгларын эмнээр, ажылга тускай эртемниг специалистерни хаара тудар арга тургустунуп кээр.
Владислав Ховалыг аныяк специалистиң тайылбырын кичээнгейлиг дыңнааш, реабилитация төвү республикага кончуг херек деп көргеш, Адыгжы Ооржакка болгаш ооң командазынга дузалаар деп шиитпирлээн.
Шаңгыр-оол МОНГУШ.
#Тывачазак #Владиславховалыг #Шынсолун #Тыва #Тывамедээ #Тывадыл #Тывамедиагрупп #Тува #Tuva #Shyntuva