ТОЖУ КОЖУУН ТЕРГИИДЕП ТУР
«Чурттаарынга таарымчалыг хоорай хүрээлеңин хевирлээри» регионалдыг төлевилелдиң бадылаашкынының доостурунга чедир 2-ле хонук арткан (май 30-де доостур).
Онлайн рейтингилиг бадылаашкында ниитизи-биле 167 төлевилел киржип турар. Оларның чүгле 26-зы шилилгеже киргеш, федералдыг акшаландырыышкынны алгаш, боттаныр ужурлуг. Онлайн бадылаашкын соонда чазак даргаларындан, хөй-ниити организацияларының төлээлелеринден, ТР-ниң Тудуг болгаш коммунал ажыл-агый яамызының төлээлеринден, кожуун чагырыкчыларындан тургустунган комиссия хөй үн алган төлевилелдерниң аразындан 26 төлевилелди шилиир. Республиканың 17 кожууну болгаш Ак-Довурак, Кызыл хоорайлар төлевилелдери-биле бадылаашкында киржип турар.
2022 чылда «Чурттаарынга таарымчалыг хоорай хүрээлеңин хевирлээри» төлевилелче ниитизи-биле 87 миллион рубль акша көрдүнген. Апрель 26-дан май 30-ге чедир үргүлчүлээн онлайн рейтингилиг бадылаашкынывыс адакталып турар. Бадылаашкын болуп турган үеде «Шын» солуннуң үндүрүлге санында бо программаның дугайында кайы кожууннар арай кошкак, кайылары төрээн чери дээш бадылаашкынга идепкейлиг киржип турар дээрзин медеглеп келдивис. Черле ынчаш, бадылаашкыннар шупту кожууннарда чоруп турар. Ол чүнү чугаалап турарыл дээрге тыва чон төрээн чери, төрээн булуңу дээш сагыжы аарып турар дээрзи илдең-дир. Ам бо шакта бадылаашкын талазы-биле Тожу кожууннуң чону бирги одуругда. Чамдык кожууннарның бадылаан кижилер саны чүстерниң иштинде чоруп турда, а Тожу кожуун муңнар-биле санажып турар болду. Тожужулар, эр-хейлер! Ук кожууннуң төлевилелдери-биле таныштырыптаалы.
Бадылаашкынга Тожудан ниитизи-биле 3 төлевилел киржип турар. Бирээде, Адыр-Кежиг суурга бичии уруглар ойнаар шөлчүгеш. Аңаа чайганыыштар, элезинниг хааржактар, узун сандайлар, чуңгулаар бедигээштер, янзы-бүрү чайганыр карусельдер кылыры көрдүнген. Бо төлевилел дээш 4219 кижи бадылаан. Ийи дугаарында, Ий суурга дыштанылга сесерлии. Аңаа узун сандайлар, сайгылгааннар, бок октаар савалар кылыры көрдүнген. Ук сесерлик дээш 4341 кижи үнүн берген. Үште, Сыстыг-Хем суурга Аныяктар сесерлии. Маңаа база сесерликке тургу дег чүүлдерниң доозазын тургузуп, чаагайжыдары көрдүнген. Бо төлевилел дээш амдыызында 66 кижи соңгаан-дыр.
Тожу кожууннуң Архитектура болгаш хоорай тудуунуң талазы-биле башкарыкчы специализи Сайдаш Сарыглар кожуунда онлайн бадылаашкын кандыг чоруп турарын дыңнаткан: “Тожу - Тывада эң-не чараш агаар-бойдустуг кожууннарның бирээзи. Бо каас-чараш оранда ынакшылдың болгаш найыралдың кызыгаарын билбес, эп-найыралдыг чон чурттап чоруур. Республиканың база кожуунувустуң сайзыралы дээш, чаагайжыдар девискээрлерни шилиир эргени чонга берип, шилиттинген төлевилелдерни боттандыдар арганы тургузуп турар чазак-чагыргавыс даргаларының ачызында, бис чедиишкиннерлиг бис. Эрткен 2020 чылда «Чурттаарынга таарымчалыг хоорай хүрээлеңин хевирлээри» төлевилелдиң ачызында, кожуунувуста бир девискээр чаагайжыттынган. Шак ол боттанган төлевилел чонга кончуг эки салдарлыг болган. Бадылаашкынның түңнелдеринден алгаш көөрге, төрээн чериниң сайзыралы дээш чонувустуң сонуургалы күштүг-дүр”.
Бадылаашкынның сан-чурагайлары өске кожууннар-биле деңнээрге эң бедик көргүзүглерлиг болган. Ооң чедиишкинниг болган эң-не улуг чылдагааны дээрге, эрткен чылгы боттанган төлевилел чонну идепкейлиг бадылаашкынче кыйгырган дээрзи илдең-дир. Ол чүнү чугаалап турарыл? Ол дээрге удуртуп турар даргаларынга чоннуң бүзүрели күштүг дээрзиниң бадыткалы-дыр.
Тожу кожууннуң тура-соруктуг, амыдыралчы, идепкейлиг чонунга чедиишкиннерни күзедим!
Айдың ОНДАР.
#Чуртттарынгатаармычалыгхоорайхүрээлеңинхевирлээри #Экономика #Төлевилел #Тожукожуун #Тывачазак #Шынсолун #Тыва #Тывамедээ #Тывадыл #Tuva #TMG #Tuvanews