Кызыл хоорайның дачаларында каш чылдар дургузунда нарыыдап келген айтырыгларны республиканың удуртулгазы шиитпирлеп турар.
Ол дугайында Тываның Баштыңының хүлээлгелерин түр үеде күүседип турар Владислав Ховалыг социал четкиде арнынга тайылбырлаан:
Вавилин ээтпээниң дача ниитилелинде байдал хөлүн эрттир «изий берген». Ону чаңгыс чер-чурттугларым-биле чугаалажып, микрорайон чурттакчыларының бижип турар дыңнадыышкыннарын үргүлчү номчуп көрүп тургаш, эскерип билдим.
Төөредикчилерден элээн хөй кижилер когараан болду. Амгы үеде олар боттарының садып алганы чер участоктарының документилерин хоойлу ёзугаар кылдырып алыр дээш, дыка улуг бергедээшкиннерге таваржып турар. Вавилин ээтпээниң, оң талакы, солагай талакы эриктиң дача ниитилелдеринге ол база хамааржыр. Хамаатыларга эки дузалажыр кылдыр республиканың Чер болгаш өнчү-хөреңги хамаарылгаларының яамызынга даалга бердим. Бо хүннүү-биле алырга, Кызылдың оң талакы эриинде Садчыларның коммерциялыг эвес №4 эштежилгезиниң (СНТ) даргазы биле яамы дыка улуг ажылды кылганнар, ынчангаш дача ниитилелиниң кежигүннериниң шупту документилери аайлажы берген. Яамы өске ниитилелдер-биле база сырый харылзаалыг ажылдап турар.
Вавилин ээтпээниң дача ниитилелиниң девискээринге бажың-балгадын шагда-ла тудуп алгаш, турумчуп чурттай берген улус-биле демисежирин шуут соксадыр ужурлуг деп санаар мен. Ындыг-даа болза, тодарадыр ужурлуг мындыг чүүлдер бар.
Чижээ, чер участоктарын хоойлу ёзугаар алган, албаанынга хамаарыштыр айтырыг тургуспайн, дузалажыры күзенчиг-даа болза, социал объектилер тудар кылдыр планнап каан черлерни чамдык улус эжелеп туттунуп алган болур-дур. А ол черниң чурттакчылары социал объектилерни дыка хереглеп турар. Шак мынчаар тургустунуп келген будалчак байдалдан үнер арганы кады дилээр херек.
Кол нургулайында кылыр ажыл чаңгыс — эжелеп алган черлериниң документилерин чогууру-биле кылдырып алырынга дузалажыры. Федералдыг чазактың дача реформазын узадыпканы чогумчалыг болуп турар. Бирээде ол.
Ийиде, амыдырап-чурттаарынга болгаш сайзыраарынга чугула херектиг инфраструктураны ооң-биле чергелештир кылып эгелээр. Электри четкизин бирги ээлчегде кылыр. Мээң даалгам-биле хоорай чагыргазы 10 кВ электри дамчыдар шугум тударының дугайында керээни «Тываэнерго»-биле чарып алган. Бажыңнарже дорт кожар 0,4 кВ, шугум тудар аргаларны база дилеп көөр херек.
Дача чурттакчылары удурланган, негээн хөөн тургуспас ужурлуг. Электри четкизин кылганы, ооң технологияларын кошканы дээш өртек-үнезинге дыка хөй улустуң таарзынмайн турарын билир мен. Ийе, ооң өртээ чиик эвес-даа болза, халас чүве черле турбас дээрзин база бодап билир херек. Материалдар, дериг-херекселдер садып алырын, специалистерниң күш-ажыл төлевириниң дугайында чугаалаваска безин, электри шугумун кожарда, баштай черни аңгылаарындан эгелээш, төлевилелди тургузуп кылырынга чедир элээн хөй ажылды кылыр апаар.
Ынчангаш хомудалдар киирип турбайн, а ажыглап болгу дег аргаларны, кол нуруузунда, акшаландырыышкынга үлүүн киирери база эштежилге хевирлиг өске-даа аргаларны дилээр ужурлуг. Чүгле ынчаар кады демнежип тургаш, амыдыралды сайзырадыр дээрзин Владислав Ховалыг бижээн.
Р.ДЕМЧИК белеткээн.
#Кызылхоорай #Вавилинээтпээ #Владиславховалыг #Тыва #Тува #Шынсолун #Тывадыл #Тывамедээ #Tuva #Shyntuva