Социал керээ
Тыва Республиканың Чазааның 2020 чылдың февраль 20-ден тура 90 дугаарлыг “Федералдыг бюджеттен дузаламчы акша алыр сорулгалыг, социал керээге үндезилээн эвээш хөреңгилиг өг-бүлелерге болгаш чааскаан чурттап турар хамаатыларга күрүне ачы-дузазының дугайында” доктаалын боттандырары-биле, республиканың кожууннарында болгаш хоорайларында Чонну ажылга хаара тудар төптер 3 аңгы угланыышкын-биле ажылдап турар. Хууда сайгарлыкчы ажыл-агыйны боттандырары эң-не нептереңгей угланыышкын апарган. 2021 чылда Бии-Хем кожуунга ниитизи-биле 2021 чылда аңаа 15 социал керээни чарган.
Чараш чүүлдерге кижи бүрүзү ынак дээр болза, частырыг болбас. Ынчалза-даа чурттап олурар оран-савазынга, чечек-чимис тарыыр садынга сагыш-сеткилди өөртүп келир херимнерни чараштап кылып алыры кижи бүрүзүнге болдунмас. Аңаа арга-дуржулгалыг дарган кижиниң холдары херек.
Туран хоорайның пенсионери Демьян Бетеримов чаңгыс чер-чуртугларын өөртүп, чагыгларны хүлээп, херимнерни, чечектер салыр чараш херекселдерни, печкага херек кыскашты, ытпак демирни, чайганыыштарны болгаш оон-даа өске херекселдерни янзы-бүрү кылдыр каастап, интернет четкизинден көрүп, чогаадыкчы ажылдап турар.
Демьян Бетеримов бодунуң ажыдып алганы хууда ажыл-херээниң дугайында мынчаар чугаалаар: “Өөм ишти бажыңывыска демирден чараш херим кылып бээрин дилээн турган. Интернет четкизинден канчаар кылырын көрүп алгаш, эгезинде бодум холум-биле станок кылып алдым. Күзелин боттандырып бээримге, аажок өөрээн. Улаштыр ону сайзырадыр дээш, хол-биле ажылдаар станоктарны база садып алган бис. Бедик черге ажылдап турган болгаш, хенертен хан базыышкыны улгадыр апарганындан ол ажылымга ажылдаары болдунмайн барган. Ынчан ам анаа-ла олурар эвес, эгелеп алган ажылымны оон-даа сайзырадыр аргаларын боданып эгелээн мен”.
Интернет четкизинден күрүнениң деткимчези-биле улаштыр сайзырап болур дээрзин билгеш, социал керээге ол киришкен. Аңаа күрүне деткимчезин чөпшээрептерге, улуг станокту болгаш сварканы садып алгаш, ажылдап кирипкен.
Интернет таварыштыр чагыг киирикчилерин чыып, бодунуң кылган ажылдарын көргүзүп, сонуургадып тургаш, ажылдап ап турар. Чүгле бодунуң амыдыралынга ажылдап алырындан аңгыда, чаа-чаа өңнүктерни, чаңгыс үзел-бодалдыг кижилерни чүгле Тывадан эвес, а харын-даа Россияның аңгы-аңгы булуңнарындан безин тып алганын ол өөрүп чугаалап турар.
Чонга боттарын сайзырадып, кандыг-ла-бир бодунуң сонуургалының аайынче ажыл-агыйны ажыдып алырынга дуза болур программаны тургузуп кааны канчаар-даа аажок ажыктыг болуп турар дээрзин дыңнадып, өөрүшкүзүн илередип турар.
Чыжыргана СААЯ.
Шончалай ХОВАЛЫГНЫҢ тырттырган чуруктары.