Россияның өске регионнарында 2014 чылда класс журналдарын болгаш дневниктерни электроннуг хевирже киирипкен. А бистиң регионда, чүге-ле ийик, бо ажыл арай озалдап турар. 2022 чылдың эгезинде ук айтырыгны көдүрүп эгелээш, бо хүннерде РФ-тиң яамыларының деңнелинде шиитпирлеп турар.
Ада-иелерге болгаш школаларга капсырылга халас болур. Акшаландырыышкынны республика харыылавас дээрзин дораан сагындыраал. Ийе, ында төлевирлиг капсырылга бар. Ынчалза-даа ону кижи бүрүзүнүң ажыглаары албан эвес. Чүгле хереглээн улус бодунуң күзелиниң аайы-биле киирип, ажыглап болур. А школага төлевирлиг хевирин ажыглаары албан эвес.
Электроннуг класс журналы болгаш дневниктиң биске ажыы чүл?
Бир дугаарында, башкыларның болгаш директорларның саазын ажылын чиигедиптер. Отчеттар боттары хевирлеттинип турар апаар. Кандыг теманы эрткени, уругларның чедиишкиннери, өөреникчилерниң кичээлге кээп-келбейн турары, класстан дашкаар ажылдарга уругларның киржилгези база өөреникчиниң амыдыралынга херек бүгү демдеглелдер электроннуг журналга болгаш дневникке турар. Чүгле ол эвес, а башкыларның ажылынга боттуг дуза болур дээрзин демдеглеп болур.
Уругларның демдектерин болгаш кичээлге өөренген теманы журналга-даа, дневникке-даа дүүнгү хүн-биле салыры, эдери болдунмас. Чаңгыс башкы хары угда ийи-үш класска кичээлдер эрттирип болбас дээш оон-даа ыңай эки талалары хөй. Школа баштаар чериниң болгаш башкының харыысалгазы улгадыр.
«Оон ыңай, ол бүгүнү ада-иелер база үргүлчү хайгаарап олурар боор. Кандыг-даа ажылды эгелээрге, техниктиг шаптараазыннар черле таваржы бээр дээрзи билдингир. Ынчалза-даа электроннуг хевирже киргеш, өөредилгениң шынарын ниитизи-биле бедидип, эки үре-түңнелдерни чедип аптар боор бис деп идегеп тур мен» — деп, ТР-ниң өөредилге сайыды Алексей Храмцов демдеглеп турар.
Чочагай Оюн, Кызыл хоорайда хөй ажы-төлдүг ие:
– Новосибирск хоорайга чурттап тургаш, үш чыл бурунгаар Кызылда көжүп келген бис. Ол хоорайга оолдарывыс эге класстарга өөренип турган. Ынчан-на электроннуг журнал болгаш дневниктерни ажыглап турган бис. Башкылар, ада-иелер, уруглар шупту чаңгыс ол-ла капсырылгадан уругларның демдектерин, кандыг тема өөренгенин доозазын көрүп турар боор. Дыка-ла эптиг капсырылга ийин. Тывага келиривиске, школалар эрги система-биле ажылдап турар болду. Ам электроннуг системаже долузу-биле киирер деп турарынга таарзынып тур бис. Башкыларга-даа, ада-иелерге-даа, уругларга-даа эптиг деп санаар мен.
Оон ыңай, улуг хоорай болгаш ындыг бе, Новосибирскиниң эки талалары хөй. Үш ажы-төлдүг боорга-ла, хөй ажы-төлдүг өг-бүлеге хамааржыр, ынчангаш чиигелделер хөй. Школага халас чемгерер. Бис уругларывыс тыва дылды билир болзун дээш, Тываже чедип келген бис. Олар ам Кызылдың 12 дугаар школазында тыва класста өөренип турар.
Айлана Монгуш, Кызыл хоорайда ие:
– Ийи школачылыг бис. Уруувус Кызылдың Президентиниң кадет училищезинде, а оглувус чеди дугаар школада өөренип турар. Кызылдың Президентиниң кадет училищези чаа система-биле ажылдап турар. Тускай капсырылга бар. Ону башкы, ада-ие, өөреникчи шупту ажыглаар. Уруувус чеже-даа бистиң чанывыста эвес болза, ооң канчаар өөренип турарын, кайы эртемнерде чедиишкинниг, а кайызында аскап турарын капсырылга таварыштыр үргүлчү хайгаарап турар бис. Башкызы өөренген темаларын, онаалгаларын шуптузун бодунуң долдурар черинге бижиир, демдектерни салыр. А ада-ие ооң-биле таныжып көргеш, адын салыр. Өөреникчиниң база долдурар чүүлдери бар боор. Ада-ие, башкы, өөреникчиниң аразында харылзааны ол капсырылга тудуп турар. Ынчангаш оглувустуң школазы база ук системаже кире берген болза деп бодаар-дыр бис. Ада-иеге-даа, башкыга-даа, өөреникчиге-даа электроннуг журнал болгаш дневник эптиг байдалды тургузуп турар деп санаар-дыр мен.
Айдың ОНДАР.